Oceaanstomers, zeiljachten, de boeken van Jacques Cousteau, een special over de Onedin Line en niet op de laatste plaats de hengelsport; het is allemaal al wel eens genoemd in onze discussies over welke categorieën we misschien toch maar eens moesten uitzwaaien als een zeemansvrouw op de kade. Maar ze bleven in de voorraad, en op 18 juni zetten ze koers, al die boeken, bijna twintig met “boten” gelabelde dozen vol, richting de Scheveningse haven. Want wie wil er ontbreken op een volksfeest als Vlaggetjesdag.

En daar stonden we dan met Colette@Co, op onze eerste verkoop op locatie, tussen de nieuwe haring, de palingpop en een bejaarde mijnenveger die het voor elkaar kreeg de burgemeester tot een tochtje te verleiden. De sfeer was goed, de kibbeling net zo vet als altijd en de feestende Scheveningers en Hagenezen visten nog menige parel uit onze voorraad. Zelfs Jacques Cousteau vond een enthousiaste liefhebber. Hoogtepunt was natuurlijk het bezoek van drie vrolijke Scheveningse vrouwen in vol ornaat. Onze collectie klederdrachten waren we helaas vergeten maar volgend jaar is er weer een Vlaggetjesdag. De special over de Onedin Line is nog te koop.

Hoeveel boekjes liggen er in het poppenhuis? Die vraag hield de afgelopen weken vele passanten in de Reinkenstraat bezig. Steeds als we naar buiten liepen, stond er wel iemand bij de etalage te tellen. Drommen boekjestellers op onze stoep!

Dertig kinderen deden mee aan onze wedstrijd. Sommigen telden 21 boeken, andere 22 boeken. De winnaar van de wedstrijd is Malin (9). Zij telde samen met haar vriendinnetjes 23 boeken. Hartelijke felicitaties van Colette! Malin mag maar liefst 10 boeken uitkiezen – een mooie basis voor een eigen boekenberg.

Het poppenhuis is gemaakt door de leerlingen van groep 6a van basisschool Bohemen Kijkduin. Zij lieten zich inspireren door het beroemde poppenhuis van Lita de Ranitz in het Haags Historisch Museum. De kamertjes van schoenendozen trokken veel bekijks.

Jonkvrouwe de Ranitz hing haar poppenhuis vol met miniatuurschilderijen van beroemde kunstenaars. Ook in de poppenhuizen bij Colette is veel te ontdekken; de groep 6-ers verwerkten hun lievelingsdieren en hobby’s in de dozen. We zien een poster van ADO, een cavia, plaatjes van favoriete tv-programma’s. Juffrouw Monique: ,,Het poppenhuis is zo mooi geworden. De kinderen vonden het enorm leuk om er aan te werken. En ze hebben er veel van opgestoken: samenwerken, bekijken hoe meubeltjes in elkaar steken, creatief omgaan met verschillende materialen. Ik ben heel trots!’’

Alle kinderkunstenaars mogen een boek uitkiezen bij Colette én krijgen een boek over het beroemde Haagse poppenhuis. Deze boeken maken deel uit van de Collectie Colette, door een schenking van het Haags Historisch Museum.

Niet eens zo heel lang geleden werd Colette gerund door maar één man: Jogchum de Vries. Onvoorstelbaar, als je bedenkt dat nu meer dan dertig buurtgenoten dag en nacht in touw zijn om het bijzondere boekenparadijs draaiend te houden. Jeannette van Zijl, boekverkoopster op donderdag, dronk een kopje thee met Jogchum en kwam meer te weten over de begintijd van Colette.

Een lichte bakfiets
Jogchum de Vries, fervent lezer en boekenverzamelaar, werkte tot 1996 bij een grote verzekeringsmaatschappij. Hij kreeg behoefte om te breken met die wereld en zijn hart te volgen, zich voortdurend te omringen met boeken en fervente lezers. Iedere zondag en donderdag begaf hij zich met de lichte bakfiets van zijn bovenbuurman naar het Lange Voorhout waar hij, tegenover de Posthoorn, een
kraampje had op de boekenmarkt. Twee garageboxen dienden als opslag. Zijn aankopen deed Jogchum vooral bij een antiekzaak op de Laan van Meerdervoort, ter hoogte van het Haganum. De eigenaar, telg uit de beruchte familie Kaffa, deed ook in boeken omdat in die tijd oud papier behoorlijk wat opleverde. Jogchum zag ook grote waarde in die boeken, maar vanuit een heel ander oogpunt. Hij kocht er veel.

Een zwaardere bakfiets
De lichte bakfiets werd vervangen door een zwaardere. Diezelfde ondernemer hielp Jogchum toen er in de Reinkenstraat, op nr. 45, een winkelpand leeg kwam. Samen onderhandelden ze met de eigenaar van het pand. Er kwam een huurcontract, er kwam een sleutel. Een goede vriendin en haar dochter hielpen de winkel schoon te maken en hier en daar te verven. Er had een slagerij in het pand gezeten, er moesten wat sporen gewist worden. Een oud collega van Jogchum, omgeschoold tot timmerman, kreeg zijn eerste
opdracht: boekenkasten timmeren, heel veel boekenkasten.

En we noemen de winkel…
En er moest een naam komen. Vriend Kaffa vond dat het iets Fries moest worden, Jogchum niet. Onder invloed van familie in Frankrijk had Jogchum al jong op eigen kracht Frans geleerd. Hij las Bibeb die Colette citeerde, kocht in Parijs een affiche van Colette, hij ging op vakantie in de buurt van haar woonplaats…….hij was verkocht. Het werd Colette. De naam werd pas na 2 jaar op het raam geschilderd. Het openingsfeestje was op 1 februari 1997. De mensen uit de buurt, onder wie de slager van de overkant met zijn twee zoontjes, zaten netjes op stoeltjes aan de kant. Zij keken met grote ogen naar de uitbundig feestende, kunstzinnige vrienden van Jogchum.

Het lopend vuurtje
In het begin liep het storm. Jogchum had al veel bekendheid door de boekenmarkt. Advertenties in wijkblad ‘Het lopend vuurtje” brachten ook de buurtbewoners naar Colette. Na twee jaar ging hij alleen nog maar op zondag naar de markt, op donderdag was hij in de winkel. Rond 2000 stopte Jogchum helemaal met de markt. Hij heeft het altijd alleen gedaan! De dochter van zijn buurman maakte houten blokken die nog steeds midden in de winkel staan. Ze werden rondom gevuld met boeken.

De eerste 3 jaar vierde Jogchem op 18 april zijn verjaardag in de winkel. “Op die blokken kon je niet alleen je glas kwijt, we dansten erop! En wanneer het erg gezellig werd kon je met een wijntje en een dame de kelder in”. Na drie jaar kon dat niet meer. Bovenop de blokken kwamen steeds meer
boeken, er tegenaan ook. Je zag geen blokken meer maar bergen, bergen van boeken. En de kelder werd steeds minder toegankelijk.

En in de hoeken van de winkel ging Jogchem ook stapelen. ‘Dat is een kwestie van mechanica. Het zwaartepunt onder. Goed nadenken! Ik vind het heel gewoon. Veel boekenvrienden hebben thuis ook stapels.’

Op donderdag 23 juni kun je tussen de boekenbergen van Colette luisteren naar fragmenten uit de onlangs verschenen novelle De Lunchroom van de Haagse schrijver Hans Muiderman.

Muzikante Marike Verheul koos een aantal tekstfragmenten uit De Lunchroom en zette die op muziek. Marike speelt en Hans leest voor. Het optreden wordt voorafgegaan door een kort interview van schrijver Kees ’t Hart met Hans Muiderman. Aanvang: 19:30 uur. Bij mooi weer is het optreden in de tuin van Colette.

‘Fragmenten uit De lunchroom’ ging 10 april in première en gaat nu op een klein tournee.

Marike Verheul is componerend musicus en dichter. Ze speelde viool naast kunstenaar Armando en schrijft teksten voor de app Wolfgang. Solo maakt ze muziek en onderzoekt de wisselwerking tussen muziek, beeld en tekst. Regelmatig klinken haar gedichten in het radioprogramma ‘Het Woordenrijk’ van Den Haag FM.

Kees ’t Hart en Hans Muiderman zijn de initiatiefnemers van het programma Over Boeken in Het Nationale Theater – Zaal3.

De lunchroom kan na afloop van het programma gesigneerd worden. Zie voor informatie en recensies: http://www.indeknipscheer.com/tag/de-lunchroom/

Over het bijzondere jaar 1922 valt genoeg te schrijven en te lezen: teamlid Nils Kappeyne hield er op 25 mei een lezing over. Als extra activiteit naast de lezing was er een bespreking van het boek ‘Jacob’s Room’ van Virginia Woolf, dat in dat jaar verscheen, onder leiding van Simone Kappeyne. Hieronder de inleiding.

 ‘Lusteloos is de lucht in een lege kamer, ze bolt net even het gordijn; de bloemen in de vaas bewegen. Er kraakt een vezel in de rieten leunstoel, hoewel er niemand in zit.’

‘Listless is the air in an empty room, just swelling the curtain; the flowers in the jar shift. One fibre in the wicker armchair cracks, though no one sits there.’ 

Virginia Woolf, Jacob’s Room

Zo beschrijft Virginia Woolf de kamer en daarmee de wereld van Jacob, de hoofdpersoon van haar derde roman, Jacob’s Room (1922). Het eerste idee voor de roman was de vorm: een experimentele vorm, bestaande uit flarden van Jacobs wereld, observaties, gesprekken. In januari 1920 schrijft ze in haar dagboek: 

 ‘This afternoon arrived at some idea of a new form for a novel. The approach will be entirely different this time: no scaffolding; scarcely a brick to be seen; all crepuscular, but the heart, the passion, humour, everything as bright as fire in the mist.’

Wat komt de lezer te weten over het leven van Jacob? Jacob is de jongste van drie broers, opgevoed door hun moeder die weduwe is. We maken kennis met het gezin als de jochies klein zijn en in een badplaats op het strand spelen. Jacob groeit op, gaat studeren in Cambridge en wordt volwassen.
Als de Eerste Wereldoorlog uitbreekt gaat Jacob vechten in Vlaanderen, waar hij zijn leven verliest, waarna zijn moeder en een vriend zijn kamer moeten opruimen en zich afvragen wat ze met zijn spullen moeten doen. [Bettinaschrijft.blogspot.com]

Zijn volwassen leven wordt door Hermione Lee in The Novels of Virginia Woolf als volgt samengevat:
‘After Cambridge he lives in elegant 18^th century rooms in Lamb’s Conduit St (Bloomsbury, artistic area in London, red.), has affairs, goes to parties, works in an office, rides to hounds, pays visits to his mother’s old friends one day and to prostitutes the next, writes essays, goes to the opera, and reaches the age of twenty-five. He goes abroad, to France, Italy and Greece, where he falls in love with an older married woman. When he returns, the war is beginning, in which he is killed.’

Over de gedachten van Jacob, over de beweegredenen voor zijn keuzes, komen we niets te weten. Virginia Woolf schrijft in haar dagboek: 

‘We know nothing about him. Such is the manner of our seeing. The reality of an individual is in fact determined by surrounding social details. Characters are to be merely views; personality must be avoided at all costs.’

Dit maakt de roman lastig om te lezen. Nergens leren we Jacob echt kennen, noch een van de vele andere personages. En er gebeurt nauwelijks iets. Wat is de reden van dit experiment? Wat wil Virginia Woolf zeggen met dit boek? Welke thema’s kunnen we ontdekken?

Virginia Woolf richt zich direct tot de lezer, wanneer ze kritiek uit op ‘the other side – the men in clubs and Cabinets’, de mannen die aan hert roer zitten. Deze mannen kijken neer op romanschrijvers, dichters, lezers en sturen jongemannen de oorlog in.

‘Like blocks of tin soldiers the army covers the cornfield, moves up the hillside, stops, reels slightly this way and that, and falls flat, save that, through field-glasses, it can be seen that one or two pieces still agitate up and down like fragments of broken match-stick.’

 Zo formuleert Virginia Woolf in Jacob’s Room haar aanklacht tegen de oorlog, een aanklacht tegen de mannen die de wereld domineren en een miljoen jonge Britse soldaten de dood in gedreven hebben, alsof de levens van deze jongemannen niets waard zijn, geen inhoud hebben. Jacob blijft in het boek een schim, een onbekende soldaat, in de woorden van Leonard, Virginia’s echtgenoot, na lezing van haar manuscript: ‘(…) the people are ghosts’. Niet alleen de lezer, maar ook de personages in de roman zoeken naar Jacob. De roep ‘Jacob! Jacob!’, klinkt zowel in het eerste als in het laatste hoofdstuk.
Critici beweren dat haar techniek van stream of consciousness gekunsteld is, niet realistisch. Virginia Woolf ziet het juist omgekeerd: in een traditionele roman heeft alles betekenis, zijn alle gebeurtenissen van belang voor de ontwikkeling van de personages en van het verhaal; de werkelijkheid echter is niets anders dan een aaneenschakeling van observaties en toevalligheden.

‘It is no use trying to sum people up. One must follow hints, not exactly what is said, not yet entirely what is done.’

Wie in het boek zoekt naar Jacob wordt teleurgesteld, maar wie de stemming en sfeer over zich laat komen geniet van de prachtige beschrijvingen en overdenkingen die Virginia Woolf met ons deelt:

‘Shawled women carry babies with purple eyelids; boys stand at street corners; girls look across the road — rude illustrations, pictures in a book whose pages we turn over and over as if we should at last find what we look for. Every face, every shop, bedroom window, public-house, and dark square is a picture feverishly turned — in search of what? It is the same with books. What do we seek through millions of pages? Still hopefully turning the pages — oh, here is Jacob’s room.’

In het Haags Historisch Museum aan de Hofvijver in Den Haag staat het beroemde poppenhuis van Lita de Ranitz. Leerlingen van groep 6a van basisschool Bohemen Kijkduin bekeken een boek over deze miniatuurvilla en maakten speciaal voor Colette een eigentijdse variant. De kamertjes van schoenendozen zijn tentoongesteld in onze etalage. En voor kinderen die de komende tijd door de Reinkenstraat lopen hebben we een speciale prijsvraag: hoeveel boeken tel jij in het poppenhuis?

Jonkvrouwe de Ranitz hing haar poppenhuis vol met miniatuurschilderijen van beroemde kunstenaars. Ook in de poppenhuizen bij Colette is veel te ontdekken; de groep 6-ers verwerkten hun lievelingsdieren en hobby’s in de dozen. We zien een poster van ADO, een cavia, plaatjes van favoriete tv-programma’s. Juffrouw Monique: ,,Het poppenhuis is zo mooi geworden. De kinderen vonden het enorm leuk om er aan te werken. En ze hebben er veel van opgestoken: samenwerken, bekijken hoe meubeltjes in elkaar steken, creatief omgaan met verschillende materialen. Ik ben heel trots!’’

Alle kinderkunstenaars mogen een boek uitkiezen bij Colette én krijgen een boek over het beroemde Haagse poppenhuis. Deze boeken maken deel uit van de Collectie Colette, door een schenking van het Haags Historisch Museum.

Tussen de waslijnen, broedende mezen en natuurlijk de onvermijdelijke stapels boeken, beleefden bezoekers aan ons boekenparadijs afgelopen zondag een primeur: het eerste officiële tuinoptreden bij Colette. De schrijvers en zangers van radio-programma Het Woordenrijk brachten hun verhalen, gedichten en muziek vanaf ons vers-getimmerde podium én vanaf het balkon.

Wat betekent het anno 2022 om een man te zijn? Niemand beter die die vraag kan beantwoorden dan Berend Sommer (1990). De schrijver die zijn debuut beleefde met een goed ontvangen detective (Duchamp) en die met ‘De Val van Henri Furet’ een profetische roman schreef over de val van een populistische dandy in de politiek richt in zijn nieuwe roman ‘Gouden Dagen’ zijn scherpe blik op de mannen van zijn generatie.

Op zondag 29 mei om 16.00 gaat Sommer in gesprek over zijn boek met medemillennialman Constanteyn Roelofs (1989). Na de lezing is er om 17.00 een borrel voor de gasten van de avond en de vrijwilligers van Colette. De toegang is gratis, maar u kunt uiteraard Colette en de auteur steunen met de aankoop van een boek of een kleine donatie. Gezien de beperkte ruimte is het raadzaam om een plaatsje te reserveren door een mail te sturen naar info@colette.red met als onderwerp ‘Lezing Berend Sommer’.

‘Eén incoherente schreeuw om aandacht, zo zal jullie generatie de geschiedenis ingaan. Ieder gevoel voor tragedie ontbreekt,’ zei Gabriël Gogel. Hij was een man van vijftig dus hij kon het onmogelijk begrijpen. Even aarzelde ze. Die ochtend had ze in zijn koffer een pistool ontdekt, of een revolver. Ze wilde hem raken. ‘Je bent een lafaard,’ zei ze, ‘en dat weet je.’ Vanuit haar ooghoek zag ze zijn onderkaak langzaam dalen. Als een kasteel van vlees zakte hij weg in de bijrijdersstoel. Ze gaf gas. Jaren geleden liet ze haar haar bleken, om indruk te maken. Dat hoefde nu niet meer. Ze zat in haar gouden dagen.

fragment, Gouden Dagen

Eerder schreef de Vaderlandse pers over Sommer:

Over Duchamp. Een detective:
‘Als in dit boek iets wordt bewezen, is het dat de jonge Sommer een sprankelende schrijfstijl paart aan een fijn oog voor detail en een als ironie vermomd gevoel voor romantiek.’
de Volkskrant

Over De onweerstaanbare val van Henri Furet:
‘De drang naar schoonheid spat van de pagina’s in de vorm van absurdistische taferelen, die worden gelardeerd met spitsvondige dierenmetaforen en verloren gewaande schatten uit het Nederlandse vocabulaire.’
Elsevier Weekblad