Anjers in de etalage, want het is dit jaar vijftig jaar geleden dat de Portugezen in de Anjerrevolutie een einde hebben gemaakt aan de dictatuur van Salazar. Een mooie gelegenheid om eens de pareltjes van de Lusitanische literatuur onder de aandacht te brengen.

Gasten van ver vinden we altijd heel bijzonder! Geregeld komen er boekenliefhebbers vanuit andere provinciën naar Colette. Maar mensen die zelfs van buiten de landsgrenzen speciaal naar de Reinkenstraat afreizen om ons antiquariaat te bezoeken… daar worden we een beetje stil van.

Niet helemaal stil, natuurlijk. We kletsen over boeken en bieden een kopje thee aan. Donderdag was Anke Reindel uit Oberhausen bij ons op bezoek. Samen met haar dochter was ze een dagje naar zee gegaan. ‘Scheveningen en daarna naar Colette, want daar heb ik al zoveel over gelezen.’

Anke heeft zelf ook een boekwinkel die tot de verbeelding spreekt: de Königshardter Buchhandlung in Oberhausen. Ze runt de winkel samen met een vriendin, die bijna net zo oud is als onze nestor Jogchum. Een zelfstandige boekhandel die niet tot een keten behoort en geen eigen website heeft… Een bezoekje waard, denken wij van Colette!

Lovende woorden in het gezaghebbende tijdschrift voor weldenkend Nederland: De Groene Amsterdammer heeft recent een mooi stuk geplaatst over de naamgeefster van onze winkel. De aanleiding is de recent verschenen vertaling van de reeks Claudine-romans door Gerda Baardman. Het leesplezier spat van de pagina’s af: “De waarde van de Claudine-romans zit ’m niet zozeer in het licht banale verhaal maar veeleer in de humor en verteltrant van Colette. Bijna op elke pagina van de eerste twee boeken staat wel een geestige, scherpzinnige zin die het aanstrepen waard is. Het is de esprit van Colette die deze romans zo prachtig maakt.” Nou wist u natuurlijk al dat Gerda Baardman deze mooie vertalingen heeft gemaakt en dat zij die al bij ons in de winkel gepresenteerd heeft in een wervelende avond vol leuke weetjes. U weet natuurlijk ook dat de boeken ook bij ons te koop zijn en dat heeft u natuurlijk vast al gedaan – maar mocht uw collectie de mooie Claudine-uitgaves missen dan hebben we er nog een paar liggen. Lees het hele verhaal van Merijn de Boer hier.

Soms moet je als neringdoende in tweedehands boeken toegeven dat je het helemaal mis had en de lezer toch de boeken wil hebben die je eerder zonder pardon naar de papierbak hebt verwezen. In mijn geval had ik me verkeken op de aantrekkingskracht van (incourante) reisgidsen. Wat heb je nou aan al die reisgidsen uit de jaren zeventig en tachtig, vol restauranttips voor etablissementen die al lang niet meer bestaan? Met plattegronden die inmiddels geen tred meer houden met de stedenbouwkundige werkelijkheid? Een enkeltje naar de Eeuwige Jachtvelden van de gemeentelijke papierrecycling was doorgaans mijn oordeel.

Maar mea culpa, mea maxima culpa, ik dacht te simpel: de Lezer wil kennelijk toch graag reisgidsen lezen waarbij het niet bijzonder uitmaakt van wanneer ze nou precies dateren. In het kader van de voorpret wil men gewoon graag lezen over de aanstaande vakantiebestemming en dan is het helemaal niet erg dat de boeken niet alleen over plaatsen gaan die in ruimte van ons verwijderd zijn, maar ook in de temporele dimensie. We krijgen de laatste tijd veel vragen in de winkel van mensen die reeds hun zomervakantie hebben geboekt en nu op zoek waren naar alles over hun aankomende bestemming. Het wegdromen is het idee.

De romantiek van het verre en het vreemde bereikt trouwens waarschijnlijk het hoogtepunt in de reisgidsen naar niet meer bestaande landen: Oost-Duitsland, Rhodesië… Zo vonden we laatst een boekje uitgegeven door ‘Intourist’ voor een meerdaagse reis door de Sovjetunie. Daar kunnen we niet meer naar toe, behalve dan in de boeken. We hebben daarom maar schielijk een bak met oude reisgidsen gemaakt.

Donderdag 18 april is Jogchum de Vries jarig. Hoera! Speciaal voor deze gelegenheid richt onze nestor een etalage in met zijn lievelingsboeken. En: wij trakteren op het lievelingsgebak van Jogchum. Kom langs voor een stukje chipolatataart of een roomsoesje.

Ruim 25 jaar geleden opende Jogchum de Vries de deuren van Antiquariaat Colette in de Reinkenstraat. Lees hier meer over hoe Jogchum in het boekenvak terechtkwam.

Theatermakers Manon Barthels en Bob Schwarze van Theater Branoul gaven dit weekend in de tuin van Colette een voorproefje van de nieuwe voorstelling Hersenschimmen, naar het beroemde boek van Bernlef. Wij zijn enthousiast en gaan binnenkort met een groepje Coletters naar Branoul!

Het Woordenrijk streek weer neer tussen de boekenbergen van Colette. Samenstellers Edwin Fagel en Ricco van Nierop op de foto met dichters en muzikanten. Sacha Celine Verheij, Dorpsoudste de Jong, Anderkaffer en Mandi-Mandi.

Vredige barokmuziek uit de luidspreker zorgt voor een relaxte sfeer. De zon schijnt, dat helpt ook. Het
restauratie-team van Colette is toegewijd aan de slag in Wijkbibliotheek Duinoord. Vandaag zijn
Marijke, Solita, Winne en Arnoud aan het werk, Ingrid en Steef ontbreken dit keer. Het team is in de
winkel ontstaan toen Simone, Ingrid en Marijke het idee kregen om gehavende boeken op te knappen.
Niemand heeft een speciale opleiding in deze richting. De een heeft vroeger iets gedaan met houtfineer,
een ander heeft een tijd decors gebouwd. Ze overleggen en ze kijken naar You Tubefilmpjes. Elke
maandagmiddag zijn ze aan de slag.

De middag begint met het aanslepen van de materialen. De boeken liggen in een opvouwbaar
bagagekarretje. Ze sjouwen met een paar extra-grote boodschappentassen met gereedschap. Kwasten,
mesjes in diverse soorten en maten, stalen meetlatten, potten lijm, klemmen, bakjes met kleurstiften,
een doosje waterverf, zwachtels. We komen er straks op terug.

Dan gaan ze overleggen. Elk boek wordt gezamenlijk bekeken en besproken. Wat is de schade, hoe
gaan we het aanpakken. En wie gaat het doen. Aldus krijgt elk boek de beste behandeling en komt
ieders ervaring en expertise optimaal aan bod. Zo stel ik me een patiëntenbespreking voor in een
ziekenhuis. Wel ontbreekt de hectiek van piepjes uit infuuspompen, haperende monitorbeelden en
gehaast klepperende klompen. Het is hier vredig, er wordt veel gelachen. Wanneer ik later vraag wat ze
leuk vinden aan dit werk, komt dít er als belangrijkste uit: de groep, het overleg, het werken in stilte,
lachen als er iets fout gaat.

Na het appèl gaan ze aan de slag. De meeste problemen zijn er met banden. Logisch, de buitenkanten
hebben het meeste te lijden. Er wordt aan getrokken, ze vangen de klap op bij een val, ze zijn langdurig
blootgesteld aan licht. In het uiterste geval krijgt een boek een nieuwe kaft. Die ontwerpen ze zo
natuurgetrouw mogelijk met de oude omslag als voorbeeld. Een berucht probleem is de kleur van het
schutblad. Desnoods leggen ze het nieuwe papier in een badje van koffie of thee voor de gewenste
verkleuring. Een spierwit blad in een bruin verkleurd boek is natuurlijk geen gezicht. Ze hamsteren
oude bladzijden, schutbladen, strookjes leer. Inmiddels is er een soort stalenboek: een map vol
insteekhoezen met stukken en stroken Japans papier en nog zo wat.

Wanneer een boek uit elkaar is gevallen, wordt er klassiek boekgebonden. Met naald en speciaal draad
worden bladzijden in het gelid van hun oorspronkelijke katernen gebracht, en die weer samengevoegd
tot een leesbaar boek. Dat is een secuur werkje met rijgen en knoopjes leggen waar je fijne vingers en
een scherp oog voor nodig hebt. Op de ruggen wordt een netachtige versteviging aangebracht. De
voorkeur is om die achterkant van de katernen los te houden van de rug van de omslag.

Ze werken met twee soorten lijm. Het meeste wordt gedaan met houtlijm die in grote potten uit de
bouwmarkt komt. In luxe gevallen gebruiken ze boekbinderslijm, die droogt snel en is flexibel.
Soms is een boek zo kostbaar dat de restauratie niet onomkeerbaar mag zijn. Dan gebruiken ze
handgemaakte lijm op stijfselbasis; die lost op wanneer je het nat maakt. Dat doen ze ook voor externe
klanten wanneer die daar om vragen.

Wist u dat papier een looprichting heeft? Neem een vel papier in je twee handen en laat het een beetje
buigen en golven. Als het vel een kwartslag draait, dan geeft het golven een ander gevoel. In de ene
richting golft het gemakkelijker dan in de andere. Daarmee heb je de looprichting te pakken. So what?
Het is belangrijk dat de looprichting van het papier overeenkomt met die van de omslag.

Deze middag zie ik subtiele details als het bijwerken van een omslag met waterverf om een verschoten
strook op te werken, en het inzwachtelen van een boek om de net gelijmde rug aan te drukken tijdens
het drogen.

Voor perkament en leer heb je speciale vaardigheden nodig. Behalve een enkel strookje losliggend leer
beginnen ze daar niet aan.

De meeste boeken komen uit Colette. Ze lopen er vaak te schooien, op zoek naar nieuwe slachtoffers.
Die vinden ze vooral onderaan de stapels waar de boeken het meest te lijden hebben. In Blauwbaard
staat een kast met instroom en gerepareerd. Ze hebben een speciaal formulier ontwikkeld. Aan de
voorkant een beschrijving van de averij, aan de achterkant worden de herstelwerkzaamheden genoteerd.
Naast het samen werken vinden ze het heel leuk om het verhaal van een boek te horen. Wanneer de
eigenaar vertelt hoe zij aan het boek is gekomen, hoe het door generaties is doorgegeven. Dan komt de

geschiedenis tot leven. Het is geweldig om een boek op te knappen en dan aan de verraste klant te
overhandigen. Maar ook zonder zo’n historie is het opkalefateren en verfraaien zeer bevredigend. Elke
keer is anders, ook dat maakt het werk zo leuk.

Ze hebben maar twee grote wensen. De belangrijkste is: externe klanten. Het team berekent geen
volledig arbeidsloon, het geld is vooral nodig voor nieuw materiaal. Gemiddeld komt een reparatie op €
15 tot 25. Hoort, zegt het voort.

Daarnaast hebben ze altijd behoefte aan oud papier. Hierbij een oproep aan alle vrijwilligers: koester de
losse velletjes, hamster op drift geraakte strookjes. Bewaar ze voor de restaurateurs.

Melvin, student en boekverkoper op donderdag, schrijft over een bijzondere vondst.

We stonden er gefascineerd naar te kijken. Afgelopen donderdag dook tussen de boekenbergen een rood en verfrommeld papieren doosje op, ter grootte van een geeltje. ‘Wat is dit?’ vroegen wij ons af, toen we ons er een voor een overheen bogen. Zo stel ik het me voor, wanneer bedreven biologen in een regenwoud een nog niet eerder aan mensen vertoond insect ontdekken.

De tekst op het rode papier was eveneens verwarrend: ‘Vierundzwanzig Bildkarten – Sie können alle kombinieren 1686 553 615 927 922 354 187 720 mal.’ Kaartjes met plaatjes? Zijn dat ansichtkaarten of delen van een puzzel? We besloten het doosje snel te openen. De Bildkarten bleken delen van een landschap te tonen, die je naar eigen wens een volgorde kon geven. In 1977 zagen ze in West-Duitsland het daglicht, zo vertelde de zijkant van het doosje ons, hoewel de kaartjes mensen in negentiende-eeuwse klederdracht liet zien. We probeerden enthousiast de vele mogelijke combinaties uit. Of het op 553 615 927 922 354 187 720 manieren kon, hebben we overigens niet geprobeerd.

Op de foto: Melvin met onze nestor Jogchum de Vries

Op 21 maart herdachten wij, tezamen met buurtbewoners en geïnteresseerden en zoals ieder jaar begeleid door groep 8 van de Da Costaschool het heldendom van Mies Walbeehm, die tijdens de Duitse bezetting op haar tweekameretage op nummer 19 talloze joden een tijdelijk onderduikadres bood. In maart 1943 deed de Sicherheitsdienst een inval en werden Mies en haar op dat moment vierentwintig onderduikers gearresteerd. Alleen Mies overleefde.

Rob Fransman (wiens ouders tot die 24 behoorden) en rabbijn Soetendorp spraken. Leerlingen van groep 8 van de Da Costaschool zongen, lazen gedichten voor en noemden de namen van de 24 weggevoerde en vermoorde joden. Een ontroerende en belangrijke herdenking, zeker in deze tijd van heroplevend antisemitisme.

Na afloop waren we vereerd Awraham Soetendorp in onze winkel te mogen verwelkomen. Tijdens een kopje koffie viel het oog van zijn dochter Tamar op Bas Baanders’ Overgeleverd aan de Toekomst – Levinas’ talmoedinterpretaties, waarop zich een gesprek ontspon over de bijzondere titel, het toeval en de samenhang van het alles.

Het bezoekje werd bezegeld met mooie woorden in ons gastenboek en natuurlijk even poseren voor onze ‘Joodse kast’. Wij lieten het ons niet ontnemen de rabbijn Levinas cadeau te doen en dochter Tamar gaf ons een door haar geschreven dichtbundeltje.

-Desiree Joustra

“Boekenbergen verdienen bescherming”

De boekenbergen van het Haagse antiquariaat Colette&Co zijn uitgeroepen tot Documentair Werelderfgoed van Unesco. De Organisatie van de Verenigde Naties voor Onderwijs, Wetenschap en Cultuur beschouwt de iconische stapels literatuur als uniek en onvervangbaar, maar ook als kwetsbaar.

21e Nederlandse object op Unesco-lijst

Om de bescherming van de Haagse verzameling kracht bij te zetten zal de collectie van Colette&Co vanaf komende maandag het 21^ste Nederlandse object zijn op genoemde lijst, tussen de dagboeken van Anne Frank, de Erasmus Collectie en de filosofische nalatenschap van Ludwig Wittgenstein. Nederland heeft daarnaast nog 14 objecten op de lijst van Cultureel Werelderfgoed, waaronder de Waddenzee en de windmolens bij Kinderdijk.

Bezoek Unesco aan Colette

Voorzitter Kathleen Ferrier van Unesco Nederland kwam speciaal voor de gelegenheid naar de Haagse Reinkenstraat, waar het antiquariaat is gevestigd, en nam zelf ook een doosje boeken mee – om het behoud van de boekenstapels veilig te stellen.

Grote erkenning voor Colette

De stapels van Colette zijn tot ver buiten Den Haag bekend geworden. Klanten vinden er niet alleen wat ze zoeken maar lopen ook vaak de winkel uit met iets totaal anders. Niet zelden valt daarbij een stapel boeken om, wat de kwetsbaarheid van het erfgoed onderstreept. De Stichting Colette&Co beschouwt het besluit van Unesco als een erkenning van de actie die buurtbewoners drie jaar geleden ondernamen om de boekenwinkel te redden van de ondergang. De winkel wordt volledig gerund door vrijwilligers, die vanaf nu niet alleen de verantwoordelijkheid dragen voor een antiquariaat maar ook van een stukje Werelderfgoed.

Meer informatie: info@colette.red – 06 2938 5416