Marcel Nonhebel kende Colette al in de periode met Jogchum, want hij woont dichtbij en liep er wel eens binnen. Jean-Pierre heeft bij hem in de straat gewoond, als ze elkaar tegen kwamen maakten ze een praatje. Toen bij zo’n gelegenheid de overname van de winkel ter sprake kwam, was de beslissing snel genomen. Marcel begon in de Covid-periode, net toen de boekhandels weer open mochten, zo’n 2,5 jaar geleden. Geschiedenis was van meet af aan zijn grote drijfveer. Hij heeft het gedoceerd en het vak heeft nog steeds zijn actieve belangstelling. Rob Jamin sprak met Marcel over het rayon geschiedenis.

Rayonhoofd Geschiedenis

Het rayon Geschiedenis heeft een royale ruimte ter beschikking, die ook nog eens lekker in de loop en het zicht ligt. Al bij de eerste blik valt op hoe systematisch en gedetailleerd de kast is ingericht. Marcel hanteert een indeling naar tijdvakken. Het liefst zou hij de boeken binnen de onderafdelingen rangschikken op alfabet, maar dat is om praktische redenen onmogelijk. Veel boeken passen niet zomaar in de kast, die legt hij plat neer. Persoonlijk vindt hij de stapels vóór de kasten veel te groot. Zo kun je nergens bij de onderste planken, niemand weet wat voor moois of rotzooi daar ligt. Al pratend neemt hij zich voor om daar de komende periode mee aan de slag te gaan. Vooral omdat hij benieuwd is wat hij aan zal treffen.

Dubbele exemplaren, en verkeerd geplaatste

Er vallen behoorlijk wat dubbele exemplaren onder zijn hoede. Hij vindt het meestal het zonde om ze weg te doen. Hij legt ze vaak bij de uitstalling vóór de winkel, daar is de omzetsnelheid hoog.

In zijn rayon treft hij veel aan dat niet bij geschiedenis hoort. Van Geert Mak, bijvoorbeeld, die heeft veel geschreven dat een verhaal is, maar geen geschiedenis. [Hoe god verdween uit] Jorwerd, om maar eens wat te noemen. Marcel is voortdurend bezig om verkeerd geplaatste boeken elders in de winkel onder te brengen. Aan de andere kant is hij de eerste om toe te geven dat elke rubricering beperkingen heeft en dat het bijna onmogelijk is om consequent te blijven.

Opvallend

Behalve de misplaatste boeken zijn dat de oorspronkelijke werken. De vaders en moeders van de geschiedschrijving: Huizinga, Geijl, Verschoor, Romein, noem ze maar op. En uit Frankrijk en Engeland Orlando Figes, Simon Montefiore, Applebaum, Judt, Kershaw, Piketty, Christopher Clark, die worden goed verkocht, ook al zijn ze weinig aanwezig.

De meeste vraag van klanten gaat naar de hedendaagse geschiedenis en de Tweede Wereldoorlog. En naar de slavernij en toenmalig Nederlands Indië. De Middeleeuwen en de Zeventiende Eeuw hebben we wel in huis, maar daar is weinig vraag naar. Aan de rand van zijn rayon ziet hij dat er veel vraag is naar Latijns Amerika, maar dat valt niet onder zijn hoede.

Het leuke van Colette

Onverwacht zijn er leuke gesprekken met klanten. Iemand zoekt een bepaald boek, en ook al is dat niet te vinden, toch ontstaat er een interessant gesprek.

Kort geleden kwam een Fransman de winkel in, op zoek naar bijzondere boeken om thuis als pronkstuk neer te zetten. Na lang zoeken vond hij in de kast achter de zitruimte, met de in leer gebonden boeken, iets van zijn gading. De ploeg medewerkers ging meteen in conclaaf, zocht op internet, delibereerde en kwam met een redelijk geachte vraagprijs. De Fransman betaalde grif. De volgende dag werd Marcel gerappelleerd door de eigenaren: de boeken in die kast zijn NIET voor de verkoop. Dat we dat allemaal in onze oren knopen.

‘Wat me ook veel plezier geeft is mensen die vertellen over een boek dat ze lang geleden hebben gelezen, en dat proberen terug te vinden in onze boekenbergen. En mensen die heel blij zijn met het totaal onoverzichtelijke zootje boeken, een boek vinden dat ze niet zochten, maar blijkbaar toch hebben gevonden.’ ‘En jongeren die opgetogen de winkel verlaten met een stapeltje boeken waarvan er in normale boekhandels maar één is te vinden.’

Plannen

Of hij wensen en plannen heeft? Marcel wil de indeling nog specifieker maken, bijvoorbeeld binnen de Tweede Wereldoorlog onderverdelingen als Holocaust, gevechtshandelingen, enzovoort. En hij wil eigenlijk alles opschrijven. Wat hij daarmee bedoelt? Een inventaris maken van alles dat hij in huis heeft, zodat vragen van klanten beter beantwoord kunnen worden. Past dat wel bij Colette? vraag ik me af.

Wensen

De stellages voor de winkel buiten zijn hem een doorn in het oog. De uitstalling is een enorme trekker, mensen blijven stilstaan en ze kopen. Maar het gehannes om alles tevoorschijn te brengen en weer terug de winkel in te zetten, dat is hopeloos. Dat ronde tafeltje, grappig, maar verschrikkelijk onhandig. Waar is die leuke kleplessenaar gebleven?

Een ander idee dat opkomt: hij zou meer ruimte bij de teams willen. Niet iedereen wil een hele middag aanwezig zijn, dat speelt zeker bij pensionado’s. Die kunnen of willen ook niet elke week, en ze hebben wat vaker een reden om te verzuimen. Afgelopen week heeft Marcel de hele dinsdag alleen gestaan. Dat is gewoon minder leuk. Wat hem betreft gaat Colette actiever werven.

De top 40 van Veronica was niet de eerste Nederlandse hitparade. De maandbladen Muziek Express, Muziek Parade en Tuney Tunes publiceerden eind jaren ’50 al hitlijsten, terwijl de Wereldkroniek in 1964 een wekelijkse top 10 had. Maar vrijwel onmiddellijk na de eerste top 40 van Veronica werd die lijst dé graadmeter voor de populariteit van 45-toeren plaatjes. Zelf volgde ik (* 1951) de lijst vrijwel vanaf het begin. Ik knipte ‘m uit De Telegraaf totdat ik ontdekte dat je bij platenwinkel Goossen & Swagerman (Den Bosch) aan het eind van de week gratis een mooi gedrukt exemplaar kon afhalen. De top 40 werd uitgezonden op zaterdagmiddag. Ik was blij als het dan regende of vroor, want dan hoefde ik niet te sporten en kon ik naar de radio luisteren.

Joost den Draaijer had een opvallende presenteerstijl, persoonlijker dan andere diskjockeys die zich beperkten tot het noemen van de namen van nummer en artiest. Ik herinner mij dat hij het na het overlijden van Oris Redding (1967) had over ‘Otis-die-dood-is’. En wanneer er verzoekjes van luisteraars waren voor de Cats (die toen – 1965 – nog niet landelijk waren doorgebroken), zei hij: ‘Ze hebben het weer geflikt in Volendam: veel aanvragen voor ‘Jukebox’ van de Cats.’ Toen de Cats een flink aantal top-40-hits hadden en ook andere Volendamse groepen waren doorgebroken, bedacht hij voor hun muziek de term ‘palingsound’. Hij had een fijne neus voor hits. In 1967 zei hij dat we niet naar het Songfestival hoefden te kijken, want het was zeker wie won: ‘Puppet on a string’ van Sandie Shaw. Hij kreeg gelijk.

Of de hitparade altijd even betrouwbaar was weet ik niet. Op 10 april 1965 stonden de Haagse Motions 1 week op nummer 39 met hun eerste single ‘It’s gone’. Naar verluidt was dat met Veronica geregeld zodat ze makkelijker voor optredens konden worden gevraagd (‘ze hebben al een top-40 hit’). Ook lag aanvankelijk de nadruk op de verkoop bij platenwinkels uit het westen. Pas later kwam er meer ruimte voor carnavalschlagers en de platen van bijvoorbeeld de Heikrekels en Heintje.

Coletter Hein van der Hoeven, boekverkoper op zaterdag, dook een interessant boekwerk op in onze boekenbergen. In slechte staat, maar volstrekt niet waardeloos! Een verslag in onze nieuwe rubriek ‘Gevonden bij Colette’:

Maar… het boekwerk was in slechte staat, het lag uit elkaar. Bovendien bleken de afbeeldingen die er volgens het titelblad bij hoorden, verwijderd te zijn. Het Colette-reparatieteam werd ingeschakeld. Misschien was het boek te herstellen. Helaas, op de reparatietafel rechts achterin de winkel (‘Staff only’) trof ik het onlangs aan met een briefje: ‘15-10-24. Door Colette-reparatieteam niet meer te herstellen.’

Bij het ordenen kwam ik diverse leuke passages tegen. Zo vergelijkt Dr. Budding het Batavia van circa
1855 met dat van 1834 toen hij de stad voor het eerst bezocht. Over de vogels op het eiland Ternate
schrijft hij: ‘… de mata mera’s of rood-oogen die wij als fijn wildbraad op onze scheepstafel hadden.
Wellicht fijner dan de zoogenaamde vinken in Europa.’ Op het eiland Talan wordt Dr. Budding door
een ongeveer 14-jarige knaap in het Engels toegesproken met ‘Good morning, sir! Do you want
something, sir?’ Deze jongen bleek een Amerikaanse walvisjager als vader en een Talanse moeder te
hebben.

Ik denk dat deze niet meer te repareren boekwerkjes interessant kunnen zijn voor iemand met
belangstelling voor geschiedenis, in het bijzonder die van Indonesië/ Nederlands-Indië. Interesse? Stuur een mailtje aan info@colette.red. Wij vinden het mooi als dit boekwerk goed terechtkomt!

Op donderdag 19 december krijgen we een vakbondsvoorzitter op bezoek: Tuur Elzinga van de FNV gaat in gesprek met Coletter Marko Fehres over zijn boek ‘Democraten aller landen verenigt u’. Vervolgens schakelen we over naar de poëzie. Schrijver en literatuurkenner Kees ’t Hart gaat in op de vraag hoe je je als dichter kunt engageren voor de klassenstrijd, met voorbeelden van Herman Gorter tot schrijvers van nu. We beginnen om 17:00 uur. Een programma waarin we ongetwijfeld zullen opveren van onze stoel! Wees wel op tijd om een plaatsje te bemachtigen. Na afloop schenken we een borrel.

Elzinga ziet hoe onze democratie van twee kanten bedreigd wordt: door hebzucht en machtswellust. Sterke leiders mobiliseren een diepgevoelde onvrede met de belofte de zorgen van de mensen weg te nemen. Maar eenmaal aan de macht nemen ze vooral rechten en vrijheden weg. Tuur Elzinga pleit in dit manifest voor een democratische revolutie.

Wat is het antwoord van dichters op de klassenstrijd?

Colette heeft een mooie prijs gewonnen: De Gulden Klinker. De prijs is bedoeld als een beloning voor het leveren van een bijdrage aan de leefbaarheid en duurzaamheid van de wijk. Wat een mooie erkenning voor het werk van al die vrijwilligers die zich inzetten voor ons boekenparadijs!

Met een kleine delegatie ging team Colette naar de feestelijke huldiging van de winnaars van de Gulden Klinker. De échte uitreiking van de prijs volgt in 2025. Dan wordt er voor onze deur een heuse gulden klinker in de stoep gelegd. De datum is nog niet bekend, maar we gaan dit moment zeker vieren met onze vrijwilligers en trouwe klanten.

Vanuit heel Den Haag waren winnaars van de Gulden Klinker naar de huldiging gekomen. Op de foto: de kostuummakers van het jaarlijkse Dickens Festival in Loosduinen.

Bij Colette vindt de Sint al jaren de mooiste cadeaus. Opgelet: dit jaar organiseren we voor het eerst een sinterklaasmarkt. In het (lange) weekend van 28, 29 en 30 november heten we alle boekenzoekers welkom met pepernoten en chocolademelk. 1 boek = 1 euro!