Onrust in Letterland: in het hoofdlijnenakkoord van de momenteel formerende partijen PVV/VVD/BBB/NSC staat namelijk dat de BTW op boeken van het lage tarief naar het hoge tarief van 21% gaat. Moord, brand en hoe krijgen we de toch al weinig lezende jeugd aan het lezen nu de boeken onbetaalbaar worden, hoe kunnen we ons nog vertonen in Europa waar alle andere landen de rode loper uitrollen voor hun nationale schrijvers* – de reacties van schrijvers en andere professionals in het boekenvak laten zich raden.

Onder de slogan “Zeg nee tegen 21% btw” trekt men ten strijde. Daarnaast wordt de verhoging gezien als het zoveelste voorbeeld dat “rechts” Cultuur met een grote C haat en wordt de BTW-verhoging als een vuile steek onder water van de Grote Blonde Leider richting de grootstedelijke culturele elite. Wel dure boeken, maar lekker goedkoop naar het Dolfinarium, dat werk.

Dat de maatregel al een tijdje in de pijplijn zat – het CDA en de VVD plannen het al minstens twintig jaar – maakt niet echt uit voor het sentiment. Als we het aspect van de Cultuuroorlog even los laten roept de zaak wel een paar vragen op. In de eerste plaats: wat gaat het beteken voor Colette? En ten tweede: klopt het eigenlijk wel dat mensen minder gaan lezen als het BTW-tarief voor boeken naar 21% gaat (Met andere woorden: gaat het bij boeken om een elastische vraag)? En, misschien belangrijker nog, Is er überhaupt een verband tussen de boekenprijs** en het leesgedrag van mensen?

Voor we bij de gevolgen voor Colette komen is het goed om eerst even te kijken naar de vraag of 21% meer BTW werkelijk een dommere en meer tot populisme genegen bevolking oplevert, zoals men bij de Volkskrant denkt. De vraag in hoeverre de prijs van boeken te maken heeft met leesgedrag is onder andere onderzocht door George Orwell. Toch niet de minste! In zijn essay “Books vs. Cigarettes rekent hij voor dat lezen eigenlijk heel goedkoop is: per jaar geeft de schrijver (eigen onderzoek) al gauw twee keer zoveel uit aan roken dan aan boeken. Arbeiders die dus zeggen dat ze nooit lezen omdat de boeken zo duur zijn terwijl ze gerust een halve boekenkast stukslaan op een ZonZuipenZiekenhuisvakantie naar Brighton kletsen dus maar wat en mismoedig concludeert Orwell dan ook dat de vraag naar boeken niets te maken heeft met de prijs van boeken. “And if our book consumption remains as low as it has been, at least let us admit that it is because reading is a less exciting pastime than going to the dogs, the pictures or the pub, and not because books, whether bought or borrowed, are too expensive.”

Zo lijkt het ook te gaan anno 2024 in Nederland. De gemiddelde Nederlander leest elf boeken per jaar: als dat allemaal nieuwe boeken zijn gaat het dus hooguit om een tientje per jaar meer of minder op het huishoudbudget. Niet iets om van wakker te liggen in een economie waarin eieren vijf euro per doos zijn en de Gewone Man honderden euro’s uitgeeft om lekker met Cor en Don naar de Zon te vliegen. Als we het over roken hebben is het al helemaal erg. In de tijd van Orwell waren de accijnzen een stuk lager: een pakje sigaretten kost nu 11 (ELF!) Hele Euro’s – een bestseller van 22,95 euro is dus twee pakjes sigaretten en de totale BTW-verhoging betekent precies een pakje Marlboro voor de gemiddelde lezer. Als je ongeveer net zoveel zou roken als de fictieve roker in het voorbeeld van Orwell – vier pakjes per week – dan ben je minstens 2000 euro kwijt. Daar kun je 125 nieuwe boeken van kopen, of een paar strekkende meter bij Colette. Zie al die boeken maar eens allemaal te lezen bij een gemiddelde levensverwachting bij een rookvrije levensstijl. 

Je hoeft trouwens ook helemaal geen nieuwe boeken kopen om een lezer te zijn. Economen noemen het substitutie als je een duur ding vervangt door een vergelijkbaar goedkoop ding en dat kan bij boeken heel erg prima. Ze zijn immers tweedehands net zo leuk, zo niet veel leuker als tweedekansjes. je kan boeken “lenen” van vrienden, de mini- en macrobiebjes afschuimen of gewoon naar een leuk lokaal tweedehandsboekenwinkeltje (er zit een goeie in de Reinkenstraat). Daarnaast heeft men sinds het begin van het internet gepoogd om het literaire werelderfgoed gratis en voor niets beschikbaar te maken – je kan gewoon via Project Gutenberg of Apple Books op de telefoon alle klassiekers ever ooit lezen. Het is dus mogelijk om de volledige canon van de wereldliteratuur graties en voor niets te lezen vanuit het comfort van de luie stoel. Dat niet iedere geïdealiseerde jongere dat doet, tja, daar moet u het dan maar eens met die jongeren over hebben. 

Ook is veel ander entertainment ontstellend veel goedkoper geworden dan vroeger: we kopen geen CD’s, DVD’s of LP’s meer (prijs van minstens één boek) maar hebben voor een tientje per maand spotify of Netflix. Bovendien zijn we met z’n allen heel erg veel rijker geworden sinds Orwell in 1946 zijn essay schreef, dus we hebben hoe dan ook meer geld voor leuke dingen. Daarnaast hebben de knappe koppen van het WEF becijferd dat de prijs van boeken door de bank genomen minder hard stijgt dan de inflatie – hoewel inflatie heel erg vervelend en stom is, zijn boeken in de afgelopen jaren relatief goedkoper geworden, zonder noemenswaardig effect op de vrije val van de literaire beleving van de Vaderlander. 

Kortom. Boeken zijn in Nederland door de vaste boekenprijs best duur en de verhoging van de BTW helpt niet met de betaalbaarheid van nieuwe boeken, maar nieuwe boeken zijn echter maar een beperkt en prima vervangbaar deel van de leeshobby, en het is nog maar de vraag in hoeverre er een verband is tussen de prijs van nieuwe boeken en de hoeveelheid boeken die mensen lezen. Mensen kijken gewoon liever naar darten. George Orwell wist dat al in 1946 (en was sowieso aardig scherp op de bal als het gaat om totalitarisme en de stompzinnigheid van de massa, maar dat even geheel terzijde). Voor het lezen hoeft de overheid het tarief dus niet laag te houden, maar uit principe zou het echter netjes zijn als de regering de BTW op boeken laag zou houden. Alle andere keurige landen doet het ook. Dat Kamervoorzitter Martin Bosma (PVV) de dichtkunst van eigen bodem tegen wil en dank blijft promoten is slechts een schrale troost.

Wil er trouwens iemand mee naar het Dolfinarium? 

Ps.: Ohja! De impact op het huishoudboekje van Colette. We verkopen mondjesmaat nieuwe boeken, eigenlijk alleen als een vriend van de show een lezing komt geven en we na afloop nog een stapeltje bij de kassa neerleggen. Verder is de manier waarop we de BTW doen best een beetje opmerkelijk, want normaal gesproken draag je de belasting toegevoegde waarde af op, nouja, de waarde die je toevoegt. Om te kijken wat je nou precies toevoegt moet je dus wel eerst weten wat de inkoopwaarde is van het product wat je verkoopt en dat afzetten tegen de verkoop. Dat is vrij makkelijk als je bijvoorbeeld sneakers of theekopjes inkoopt bij een fabrikant en die weer doorverkoopt, maar wat als je ineens een gigantische stapel boeken hebt? Alle boeken in een keer prijzen zou een ondoenlijk karwei zijn en we hebben natuurlijk geen inkoopbonnetjes van al die keren dat er een vriendelijke klant op de stoep stond met dertig bananendozen vol vergeelde pockets. Wat we dus hebben gedaan is de voorraad waarderen op basis van de overnamesom die de stichting overeengekomen is met ons aller Jogchum. Vervolgens kijken we elke maand voor hoeveel we verkocht hebben en berekenen daarover het percentage BTW (nu 9%). Daarnaast hebben we nog een aparte stroom van dingen waarvan we wel wat meer zicht op de inkoop hebben, zoals de tasjes en nieuwe boeken. Dit verrekenen we dan weer met de dingen die we juist weer zelf nodig hebben voor de zaak. De verandering van het BTW-tarief gaat ons naar schatting op jaarbasis een paar duizend euro meer kosten. Geen ramp, maar toch vervelend.

*Overigens klopt het inderdaad dat het raar is als Nederland een hoog BTW-tarief gaat heffen op boeken. Als je kijkt naar vergelijkbare landen dan zit Nederland met z’n gewone BTW-percentage van 21% redelijk op dezelfde lijn als andere landen in Europa. Al die andere landen hebben ook een gereduceerd tarief, vaak voor essentiële zaken als levensmiddelen. Er is geen ander beschaafd land (en vast ook nog een hoop onbeschaafde) dat boeken in de hogere categorie BTW plaatst. Wat dat betreft is het dus maar raar dat de mogelijke coalitie voor deze maatregel kiest.

**Verder is het meer dan wonderlijk dat de mensen die nu allemaal tegen de BTW-verhoging zijn eigenlijk helemaal geen fan zijn van goedkope boeken. Althans, kennelijk is het hele literaire bedrijf vóór de vaste boekenprijs die in Nederland de boeken kunstmatig “duur” houdt. Hoeveel goedkoper de boeken zouden zijn zonder vaste boekenprijs is niet helemaal te becijferen, maar wel te benaderen – bij de Belgen hebben de Walen geen vaste boekenprijs en de Vlamingen wel, waardoor Vlamingen net zoveel betalen voor hun boeken als de Ollanders (ongeveer 16 euro) en de Walen iets van drie euro minder. Het loslaten van de vaste boekenprijs zou dus meer schelen dan de prijsverandering die uit de accijnsverhoging voortvloeit. Rick van der Ploeg, toch niet bepaald een rechtse rakker, heeft het idee van een vaste boekenprijs uitgebreid onderzocht en kwam tot de conclusie dat het niet bijzonder helpt om een bloeiend en boeiend literair landschap in de lucht te houden. Toch kwam de wet er op initiatief van Femke Halsema en wat D66’ers. Het is dus het soort beleid wat niet bepaald goed is, maar wel goed voélt. Daar kun je van alles van vinden, maar soms werkt het nu eenmaal zo in de politiek. Inmiddels staat de vaste boekenprijs niet meer echt ter discussie – D66-minister Ingrid van Engelshoven concludeerde bij de afgelopen periodieke herziening van de wet dat iedereen in de sector zich senang voelt bij de manier waarop de zaken nu geregeld zijn dus dat de regeling maar zo blijft. Overigens concludeerde Van der Ploeg dat het bestaan van leuke boekwinkels van groter belang is voor de boekenmarkt dan een vaste boekenprijs. Daar zijn we het ook helemaal mee eens.

https://www.weforum.org/agenda/2021/08/eurostat-eu-book-sales

https://orwell.ru/library/articles/cigar/english/e_cigar

https://www.volkskrant.nl/columns-van-de-dag/wie-toegang-tot-boeken-kranten-en-cultuur-beperkt-werkt-aan-verdomming-van-de-massa~b7edc014

https://www.linkedin.com/posts/marliesslegers_ik-zeg-nee-doe-je-mee-hoeveel-verdient-activity-7197990394503008256-Vpss?utm_source=share&utm_medium=member_desktop

https://www.globalvatcompliance.com/globalvatnews/vat-rates-in-europe-2021

Het is best een beetje tekenend voor Nederland dat de Dag van de Arbeid hier geen nationale feestdag is. Kijk maar eens naar het kaartje op Wikipedia: terwijl heel Europa, nee, bijna de hele wereld rood kleurt op 1 mei moet de Vaderlandse arbeider gewoon met het lunchtrommeltje onder zijn bagagedrager naar de fabriek. Colette is trouwens ook gewoon open: geen vrije dag voor onze vrijwillige arbeidskrachten! We hebben echter wel een prachtige collectie socialistische boeken, dus we vieren het toch een beetje mee.

Anjers in de etalage, want het is dit jaar vijftig jaar geleden dat de Portugezen in de Anjerrevolutie een einde hebben gemaakt aan de dictatuur van Salazar. Een mooie gelegenheid om eens de pareltjes van de Lusitanische literatuur onder de aandacht te brengen.

Lovende woorden in het gezaghebbende tijdschrift voor weldenkend Nederland: De Groene Amsterdammer heeft recent een mooi stuk geplaatst over de naamgeefster van onze winkel. De aanleiding is de recent verschenen vertaling van de reeks Claudine-romans door Gerda Baardman. Het leesplezier spat van de pagina’s af: “De waarde van de Claudine-romans zit ’m niet zozeer in het licht banale verhaal maar veeleer in de humor en verteltrant van Colette. Bijna op elke pagina van de eerste twee boeken staat wel een geestige, scherpzinnige zin die het aanstrepen waard is. Het is de esprit van Colette die deze romans zo prachtig maakt.” Nou wist u natuurlijk al dat Gerda Baardman deze mooie vertalingen heeft gemaakt en dat zij die al bij ons in de winkel gepresenteerd heeft in een wervelende avond vol leuke weetjes. U weet natuurlijk ook dat de boeken ook bij ons te koop zijn en dat heeft u natuurlijk vast al gedaan – maar mocht uw collectie de mooie Claudine-uitgaves missen dan hebben we er nog een paar liggen. Lees het hele verhaal van Merijn de Boer hier.

Vredige barokmuziek uit de luidspreker zorgt voor een relaxte sfeer. De zon schijnt, dat helpt ook. Het
restauratie-team van Colette is toegewijd aan de slag in Wijkbibliotheek Duinoord. Vandaag zijn
Marijke, Solita, Winne en Arnoud aan het werk, Ingrid en Steef ontbreken dit keer. Het team is in de
winkel ontstaan toen Simone, Ingrid en Marijke het idee kregen om gehavende boeken op te knappen.
Niemand heeft een speciale opleiding in deze richting. De een heeft vroeger iets gedaan met houtfineer,
een ander heeft een tijd decors gebouwd. Ze overleggen en ze kijken naar You Tubefilmpjes. Elke
maandagmiddag zijn ze aan de slag.

De middag begint met het aanslepen van de materialen. De boeken liggen in een opvouwbaar
bagagekarretje. Ze sjouwen met een paar extra-grote boodschappentassen met gereedschap. Kwasten,
mesjes in diverse soorten en maten, stalen meetlatten, potten lijm, klemmen, bakjes met kleurstiften,
een doosje waterverf, zwachtels. We komen er straks op terug.

Dan gaan ze overleggen. Elk boek wordt gezamenlijk bekeken en besproken. Wat is de schade, hoe
gaan we het aanpakken. En wie gaat het doen. Aldus krijgt elk boek de beste behandeling en komt
ieders ervaring en expertise optimaal aan bod. Zo stel ik me een patiëntenbespreking voor in een
ziekenhuis. Wel ontbreekt de hectiek van piepjes uit infuuspompen, haperende monitorbeelden en
gehaast klepperende klompen. Het is hier vredig, er wordt veel gelachen. Wanneer ik later vraag wat ze
leuk vinden aan dit werk, komt dít er als belangrijkste uit: de groep, het overleg, het werken in stilte,
lachen als er iets fout gaat.

Na het appèl gaan ze aan de slag. De meeste problemen zijn er met banden. Logisch, de buitenkanten
hebben het meeste te lijden. Er wordt aan getrokken, ze vangen de klap op bij een val, ze zijn langdurig
blootgesteld aan licht. In het uiterste geval krijgt een boek een nieuwe kaft. Die ontwerpen ze zo
natuurgetrouw mogelijk met de oude omslag als voorbeeld. Een berucht probleem is de kleur van het
schutblad. Desnoods leggen ze het nieuwe papier in een badje van koffie of thee voor de gewenste
verkleuring. Een spierwit blad in een bruin verkleurd boek is natuurlijk geen gezicht. Ze hamsteren
oude bladzijden, schutbladen, strookjes leer. Inmiddels is er een soort stalenboek: een map vol
insteekhoezen met stukken en stroken Japans papier en nog zo wat.

Wanneer een boek uit elkaar is gevallen, wordt er klassiek boekgebonden. Met naald en speciaal draad
worden bladzijden in het gelid van hun oorspronkelijke katernen gebracht, en die weer samengevoegd
tot een leesbaar boek. Dat is een secuur werkje met rijgen en knoopjes leggen waar je fijne vingers en
een scherp oog voor nodig hebt. Op de ruggen wordt een netachtige versteviging aangebracht. De
voorkeur is om die achterkant van de katernen los te houden van de rug van de omslag.

Ze werken met twee soorten lijm. Het meeste wordt gedaan met houtlijm die in grote potten uit de
bouwmarkt komt. In luxe gevallen gebruiken ze boekbinderslijm, die droogt snel en is flexibel.
Soms is een boek zo kostbaar dat de restauratie niet onomkeerbaar mag zijn. Dan gebruiken ze
handgemaakte lijm op stijfselbasis; die lost op wanneer je het nat maakt. Dat doen ze ook voor externe
klanten wanneer die daar om vragen.

Wist u dat papier een looprichting heeft? Neem een vel papier in je twee handen en laat het een beetje
buigen en golven. Als het vel een kwartslag draait, dan geeft het golven een ander gevoel. In de ene
richting golft het gemakkelijker dan in de andere. Daarmee heb je de looprichting te pakken. So what?
Het is belangrijk dat de looprichting van het papier overeenkomt met die van de omslag.

Deze middag zie ik subtiele details als het bijwerken van een omslag met waterverf om een verschoten
strook op te werken, en het inzwachtelen van een boek om de net gelijmde rug aan te drukken tijdens
het drogen.

Voor perkament en leer heb je speciale vaardigheden nodig. Behalve een enkel strookje losliggend leer
beginnen ze daar niet aan.

De meeste boeken komen uit Colette. Ze lopen er vaak te schooien, op zoek naar nieuwe slachtoffers.
Die vinden ze vooral onderaan de stapels waar de boeken het meest te lijden hebben. In Blauwbaard
staat een kast met instroom en gerepareerd. Ze hebben een speciaal formulier ontwikkeld. Aan de
voorkant een beschrijving van de averij, aan de achterkant worden de herstelwerkzaamheden genoteerd.
Naast het samen werken vinden ze het heel leuk om het verhaal van een boek te horen. Wanneer de
eigenaar vertelt hoe zij aan het boek is gekomen, hoe het door generaties is doorgegeven. Dan komt de

geschiedenis tot leven. Het is geweldig om een boek op te knappen en dan aan de verraste klant te
overhandigen. Maar ook zonder zo’n historie is het opkalefateren en verfraaien zeer bevredigend. Elke
keer is anders, ook dat maakt het werk zo leuk.

Ze hebben maar twee grote wensen. De belangrijkste is: externe klanten. Het team berekent geen
volledig arbeidsloon, het geld is vooral nodig voor nieuw materiaal. Gemiddeld komt een reparatie op €
15 tot 25. Hoort, zegt het voort.

Daarnaast hebben ze altijd behoefte aan oud papier. Hierbij een oproep aan alle vrijwilligers: koester de
losse velletjes, hamster op drift geraakte strookjes. Bewaar ze voor de restaurateurs.

Op 21 maart herdachten wij, tezamen met buurtbewoners en geïnteresseerden en zoals ieder jaar begeleid door groep 8 van de Da Costaschool het heldendom van Mies Walbeehm, die tijdens de Duitse bezetting op haar tweekameretage op nummer 19 talloze joden een tijdelijk onderduikadres bood. In maart 1943 deed de Sicherheitsdienst een inval en werden Mies en haar op dat moment vierentwintig onderduikers gearresteerd. Alleen Mies overleefde.

Rob Fransman (wiens ouders tot die 24 behoorden) en rabbijn Soetendorp spraken. Leerlingen van groep 8 van de Da Costaschool zongen, lazen gedichten voor en noemden de namen van de 24 weggevoerde en vermoorde joden. Een ontroerende en belangrijke herdenking, zeker in deze tijd van heroplevend antisemitisme.

Na afloop waren we vereerd Awraham Soetendorp in onze winkel te mogen verwelkomen. Tijdens een kopje koffie viel het oog van zijn dochter Tamar op Bas Baanders’ Overgeleverd aan de Toekomst – Levinas’ talmoedinterpretaties, waarop zich een gesprek ontspon over de bijzondere titel, het toeval en de samenhang van het alles.

Het bezoekje werd bezegeld met mooie woorden in ons gastenboek en natuurlijk even poseren voor onze ‘Joodse kast’. Wij lieten het ons niet ontnemen de rabbijn Levinas cadeau te doen en dochter Tamar gaf ons een door haar geschreven dichtbundeltje.

-Desiree Joustra

Twee mannen, Vladimir en Estragon, zitten op een landweg bij een boom. Ze wachten op een zekere Godot en doden hun tijd met grote vragen en kleine bezigheden. Ene Pozzo komt langs, die een andere man, Lucky, aan een touw meesleept. Als zij na een wonderlijk gesprek weer vertrekken, valt er niets anders te doen dan verder te wachten. Ondertussen verstrijkt de tijd. Het wordt nacht, een nieuwe dag breekt aan. In onwetendheid blijven Vladimir en Estragon wachten, “want als hij komt, dan zijn we gered”.

– Wachten op Godot

Dit theaterseizoen brengt Het Nationale Theater “Wachten op Godot” van Samuel Beckett op de planken. In de onnavolgbare dialoog tussen de zwervende vrienden Vladimir en Estragon wordt het nooit helemaal duidelijk waar het absurdistische werk van de Ier nou om gaat: wie is Godot, gaat ie ooit komen, wat moeten we met de rijke Pozzo die halverwege het stuk op komt dagen (en vooral: wie is Lucky?)… En misschien is dat ook wel de reden dat het stuk jaar na jaar in het repertoire blijft.

Het is een groot genoegen om Kyra Mol (dramaturg) en Joris Smit (die de rol van Lucky in deze uitvoering vertolkt) aan te mogen kondigen. Op zaterdag 24 februari om 13.00 staan ze bij Colette op het podium om te vertellen over hoe zij hun interpretatie gevormd hebben van de klassieker uit 1952.

Joris Smit is sinds 2013 als ensemblelid verbonden aan HNT. Voor de het aanstormende dramaturgisch talent Kyra Mol is het haar eerste grote voorstelling na haar afstuderen.

Let op! het aantal plaatsen is beperkt dus meld je snel aan via info@colette.red.

Wachten op Godot gaat za 9 maart in première in de Koninklijke Schouwburg en de speellijst vind je hier. De regie is in handen van Eric Whien, die al meerdere Beckett-vertolkingen verzorgde bij HNT. De rest van de cast bestaat uit Jaap Spijkers (Vladimir), Mark Rietman (Estragon) en Bram Coopmans (Pozzo).

Om alvast in de stemming te komen: HNT heeft ook een podcastaflevering over het stuk opgenomen. Beluister ‘m nu!

Soms hebben we zo het idee dat toeval in theorie wel bestaat, maar dat sommige dingen wel zó toevallig zijn dat je toch gaat twijfelen. Zo bleken de sterren aan het fundament weer uitzonderlijk mooi in elkaar te schuiven toen we onlangs de volledige werken van Bertolt Brecht binnenkregen en die aan een liefhebber wisten te koppelen, precies op de dag dat de schrijver van de Driestuiversopera (en vele andere werken) jarig was… Toevallig!(?)

Hoera voor Bertolt Brecht!

Het is echt waar: vandaag, precies op de verjaardag van Brecht, verkochten we zijn verzameld werk aan een Spaanse meneer.

We moesten even ons best doen om alle 20 banden bij elkaar te vinden -in de tussentijd schonken we wijn en zongen we MackTheKnife pic.twitter.com/JiqfeFDU34

— Colette Antiquariaat📚 (@ColetteBoeken) February 10, 2024

Een groep lachende vriendinnen, strandkleding, een polaroid; ooit achteloos in boek gestopt als boekenlegger en vergeten. Het boek is vervolgens bij Colette beland – en de toevallige vinder van de foto is nou net iemand die er bovenmatig in geïnteresseerd is. Menno van der Meer is zelf fotograaf en cureert fototentoonstellingen en is gek op “gevonden” foto’s – precies zoals deze Polaroid. Het is u als vaste klant van Colette natuurlijk ook wel eens overkomen dat u onbedoeld een inkijkje in andermans leven kreeg door een vakantiefoto in een boek aan te treffen. Over wat u met deze foto’s moet doen hoeft u vanaf nu niet meer te twijfelen: lever ze weer in bij Colette, dan verzamelen wij ze weer voor Menno en gaan we er vast eens een keer een mooie overzichtstentoonstelling van te maken. Alvast veel dank!

Het mapje voor de gevonden foto’s staat achterin de winkel in de grote kast bij de keukentafel.

Deze week hebben we voor de etalage onze stapels Duits doorgespit op de werken van Heinrich en Thomas Mann. Onze vrienden van het Literaturhaus Den Haag hebben namelijk de maand in het teken van deze literaire dynastie staan. Deze donderdag houdt Henk Harbers bijvoorbeeld een lezing over der Zauberberg, het meesterwerk van Thomas Mann uit 1926. Mis het niet en kom zeker langs Colette voor uw Duitse boeken!