Gevonden bij Colette: Bomans

Hein van der Hoeven is boekverkoper bij Colette op de zaterdagen. Hij las de nieuwe biografie van Bomans en ging in de boekenbergen op zoek naar titels van de bestseller-auteur.

De afgelopen weken las ik met veel plezier de onlangs verschenen biografie van Godfried Bomans (1913-1971) door Gé Vaartjes. In de periode vanaf 1950 tot aan zijn overlijden was hij een van de allerbest verkopende Nederlandse auteurs. Zo eindigde hij in 1965 helemaal bovenaan de bestellerslijst van de CPNB. Geen wonder dus dat veel Bomans-boeken de weg hebben gevonden naar Colette.

Voor een beter begrip van de Bomans-biografie ging ik bij Colette op zoek naar een paar Bomans- boeken. Want thuis heb ik alleen Pieter Bas. Ik kocht de eerste Bomans-boeken die ik tegenkwam en dat waren twee Elsevier-pockets: Oude en nieuwe buitelingen (uit 1970) en Gesprekken met bekende Nederlanders (uit 1972). De tweede pocket is zowaar een eerste druk, maar het zal wel een reuze-oplage zijn geweest en dat verklaart de prijs: 2 euro slechts.

Aan de drukgeschiedenis van het andere Bomans-boekje is zijn enorme populariteit af te lezen. Het is een bundeling van twee oudere bundels van zijn artikelen in dag- en weekbladen (een bundel van bundels: is dat het Droste-effect in de uitgeverij?). Buitelingen uit 1948 beleefde liefst 15 drukken, Nieuwe buitelingen uit 1955 werd 6 keer herdrukt. Curieus aan Oude en nieuwe buitelingen is de verscheidenheid. Er staan humoristische niemendalletjes in als ‘Oliebol of pannekoek?’, min of meer literaire korte verhalen als ‘Hoebe of het epos van een verzekeringsagent’ en serieuze, essayistische artikelen als een beschouwing over het bezoek van de Franse dichter Verlaine aan Nederland in 1892.

Het tweede boekje laat een andere Bomans zien. Bomans als interviewer. NRC-Handelsblad schreef in 1971: ‘Als televisie-interviewer is Bomans een van de beste van ons land.’ Het boekje bevat de letterlijke transcriptie van zes lange interviews met destijds bekende persoonlijkheden, voornamelijk uit het geestelijke leven. Destijds bekende Nederlanders: want wie kent nu nog de theoloog prof. Mönnich, bioloog Dr. Thiadens of studentenpastor Van Kilsdonk? Ik heb de interviews niet van A tot Z gelezen, maar wat ik las gaf een boeiend inzicht in het geestelijke klimaat in Nederland rond 1970. En in de vragen die Bomans stelde herken je de worsteling die hij zijn leven lang had met essentiële levensvraagstukken.

Volgens Mulisch – zo lees ik in de biografie – voelde Bomans rancune jegens hem omdat Mulisch tot de literaire top werd gerekend maar Bomans zelf nooit een literaire prijs kreeg. In de biografie ontbreekt de observatie dat Bomans bij Colette wél de top haalde. Zijn werk is namelijk ondergebracht in de boekenberg meteen aan de ingang van de winkel. Die berg deelt Bomans met sommigen van de allergrootste Nederlandse auteurs van na de oorlog: Maarten ’t Hart, Robert van Gulik, Hugo Claus, Reve, Wolkers en … Mulisch.