-
Leesvoer: drie stukken over tweedehands boekwinkels
‘A bookseller has to tell lies about books, and that gives him a distaste for them; still worse is the fact that he is constantly dusting them and hauling them to and fro.’
Bij het bepalen van de toekomst van Colette & Co. laten we ons natuurlijk inspireren door wat allerlei schrijvers al hebben geschreven over de wondere wereld van de handel in tweedehands boeken. De volgende drie stukken willen we graag met jullie delen.
George Orwell – Bookshop Memories
Eric Arthur Blair, beter bekend als George Orwell, kennen we natuurlijk van zijn dystopische klassieker 1984. Maar hoewel dat boek zich afspeelt in een deprimerende winkel waarin boeken verdacht zijn leefde Orwell zelf een doorrookt leven, omgeven door stapels boeken. Hij schreef er met veel humor over in klassiek geworden essays als ‘Books vs. Cigarettes’ en ‘Confessions of a Book Reviewer’ en uiteraard in het stuk waar hij vertelt over zijn leven als verkoper van tweedehands boeken, ‘Bookshop Memories’.
Many of the people who came to us were of the kind who would be a nuisance anywhere but have special opportunities in a bookshop. For example, the dear old lady who ‘wants a book for an invalid’ (a very common demand, that), and the other dear old lady who read such a nice book in 1897 and wonders whether you can find her a copy. Unfortunately she doesn’t remember the title or the author’s name or what the book was about, but she does remember that it had a red cover.
George Orwell, Fortnightly, November 1936Sam Sacks – The Bookstore Brain
Hoe gaat dat eigenlijk, een collectie samenstellen voor een tweedehands boekwinkel? Waar moeten we beginnen en, belangrijker nog, waar te stoppen? De kastruimte is immers altijd kleiner dan het aanbod en hoewel we natuurlijk elk boek proberen te redden rest er voor sommige exemplaren niets anders dan een nachtelijke aftocht naar de papierbak. Zo’n grote markt is er nu eenmaal niet voor antroposofiese paddestoelengidsen uit 1972… Auteur Sam Sacks zat jarenlang in het vak en deed de selectie voor een van de grotere goededoelenwinkels in New York en deelde zijn ervaringen met The New Yorker.
As a rule, a store should always showcase the current fad author (today’s is E. L. James) and, to be safe, have copies of yesterday’s (Stieg Larsson); but the fad from two days ago is as dead as the dodo (that’s you, Dan Brown). Similarly, a store should always be redundantly supplied with classics. Even now, the prospect of a customer hoping to buy Edith Wharton or E. M. Forster and finding nothing on the shelves fills me with profound philosophical sadness.
Sam Sacks, The New Yorker, October 2012Simon Carmiggelt – So herrlich weit
Vaak geïmiteerd maar nooit verbeterd – de weemoedige en grappige schetsen van Simon Carmiggelt vormen een fantastische staalkaart van het dagelijks leven in de twintigste eeuw. In een van zijn bundels beschrijft hij een verdrietig weerzien met een oud-klasgenoot in een Haags antiquariaat, in de schaduw van de Tweede Wereldoorlog.
Toen de school voorbij was, verloren we elkaar uit het oog. Ik zag hem wel eens op straat en dan groette hij, somber glimlachend. Ik was al over de twintig toen ik een tweedehands boekwinkel binnenkwam, waar ik hem achter de toonbank vond. ‘Ja, die zaak is van mij,’ zei hij achteloos.
Daarna zag ik hem weer geregeld, want het was een goed antiquariaat al waren er geen eclatante spotkoopjes te beleven, want hij had helaas veel verstand van boeken. Verder dan de winkel kwam ik nooit. Daarachter woonde hij met zijn vrouw en de baby, maar hij noodde mij niet binnen. Ons contact was welwillend doch vlak. Hij wilde niet anders en ik berustte er al lang in.
Toen kwam de bezetting.
Het was juni 1940, we zaten er nog maar net onder en maatregelen tegen de joden waren nog niet getroffen.
Op een middag stond ik voor de etalage van Eli’s antiquariaat en speurde met mijn ogen zorgvuldig de kasten af. Want in die tijd sleepte je elke Heine of Schnitzler die je nog op de kop kon tikken naar je hol, als een kleine, particuliere zegepraal op Goebbels.
-
Crowdfundactie afgelopen. Resultaat: bijna 40.000 euro
Laatst kwamen we ergens diep in de stapels van Colette een prachtige collectie jongensboeken tegen. Oudere lezers kennen ze nog wel: van die boekjes met blozende knapen op de voorkant die doldrieste avonturen beleven met hun zelf opgeknapte schuit, of die politie assisteren bij het in de kraag vatten van allerlei schimmig geboefte. Met een beetje vernuft, een optimistische levensinstelling en een charmante lach slaan de knapen zich overal doorheen!
Nou, de afgelopen weken voelden ook een beetje als zo’n jongensboek voor het team van Red Colette: ons vermetele team van frisse jongens (m/v) was voor een schier onmogelijke opgave gesteld en vooraf nog een beetje schuchter of het wel allemaal zou lukken – maar al snel schoot de actie in de hoogste versnelling, omdat allerlei lokale en nationale media gegrepen werden door de romantiek van de zaak. Na het initiële succes (en de eerste gulle donaties) was het soms even doorbijten, zeker als het tellertje dreigde te stokken. Bij nacht en ontij trokken we eropuit om te gaan flyeren en gooiden we al onze charmes in de strijd om vrienden en familie over de streep te trekken.
Nog los van alle gulle giften die binnenstroomden kregen we ook allerlei mailtjes, appjes en briefjes van mensen die graag mee willen helpen op immaterieel gebied: boeken sjouwen, lezingen geven voor de goede zaak, juridische bijstand verlenen… Met een rolodex van bijna 100 vrijwilligers uit alle rangen en standen van de samenleving heeft de crowdfundactie zoveel méér binnengebracht dan geld. Aan het einde van de rit stond er bijna veertigduizend euro op de teller: meer dan het dubbele van wat we hadden begroot. Zoiets gebeurt toch alleen in jongensboeken?
-
Eerste ‘Keuze van Colette’-evenement groot succes
De literaire middag ‘De Keuze van Colette’ op zaterdag drie juli was een groot succes: Haagse schrijvers vertelden in een zonovergoten Reinkenstraat over hun favoriete boeken en hun band met de stad, de straat en de winkel.
De bibliofiele ervaring waar geen internet of kraakheldere, goed verlichte en keurig gesorteerde moderne boekwinkel tegenop kan: het heerlijk rommelen in een flinke berg tweedehandsboeken. De geur van oud papier en de belofte dat er érgens in de hoog opgetaste stapels nou net dat ene pareltje ligt… Geen serieuze lezer of schrijver die niet gevoelig is voor de verlokkingen van een stapel vergeelde ruggetjes! Never mind dat er nog genoeg ongelezen moois thuis ligt te wachten, je gaat toch altijd met een verse vondst naar huis.
Spreekstalmeester Jean-Pierre Geelen met Mira Feticu en Christiaan Weijts. De Haagse schrijvers Justine le Clerq, Mira Feticu, Yvonne Keuls en Christiaan Weijts weten als geen ander hoe het is om al lezend en schrijvend een klein deukje te maken in de grote stapels wereldliteratuur (en dragen met hun eigen boeken ook flink bij aan het stapeltje lokaal en ambachtelijk geproduceerde literatuur). Zij zochten dan ook een paar titels uit.
Zo vertelde Keuls over de reizen die ze maakte met Bob den Uyl (voor een schappelijk bedrag te koop), had Feticu een mooie editie van de Illias uit de stapels getrokken met het oog op de grondteksten die als fundament onder alle ‘literaturen’ liggen – als Roemeense schrijver in Nederland met een grote voorliefde voor Franse literatuur is het goed vergelijken. Weijts had wat titels geselecteerd die hem als jonge student de studie Nederlands in zogen: studentenbudgetten en tweedehandsboekwinkels zijn immers een zeer natuurlijke combinatie. Le Clerq had naast een paar mooie titels ook nog allerlei spannende verhalen over de Reinkenstraat in de tijd dat zij als jonge vrouw de rafelige randen van de Haagse onderwereld verkende op jacht naar het spul in de ruigere hoekjes van de Opiumwet.
Justine le Clerq, Mira Feticu en Yvonne Keuls. Het verzamelde publiek dat voor de deur en op de gerieflijke terrassen van Zamcaffé en Café Foots werd verleid tot het meebieden op de titels en kon uiteraard ook een handtekening scoren voor de eigen edities. Er werd grif geboden en uiteindelijk werd er weer een mooi bedrag voor de crowdfunding opgehaald. Belangrijker nog dan de euro’s waren de goede gesprekken die het team van Red Colette de hele middag had met de (vaste) klanten – dat leverde bijzondere inzichten op over de plaats die Colette inneemt in de stad. Zo is Colette voor veel mensen een pleisterplaats op een zaterdagmiddagwandeling, maar is het voor Francofone expats een van de laatste plekken in Den Haag waar nog Franse boeken te koop zijn – kortom, redenen te over om Colette te redden!
Het publiek genoot zichtbaar van de prachtige en geestige verhalen van Yvonne Keuls. De dag smaakte naar meer: het idee van de ‘Keuze van Colette’ en een bespreking van in uit de boekenzee opgedoken schat wordt in de komende weken online voortgezet door het team van Colette en zal, als het eenmaal lukt met de winkel, een vast puntje op de agenda worden. Hou de site dus in de gaten en aarzel niet om zelf eens een keer een duik te nemen in de winkel!
Ook altijd leuk: een gesigneerd exemplaar aantreffen. Alle foto’s in dit artikel zijn gemaakt door Anya Saxby.
Eenmaal, andermaal…
Antiquariaat Colette. Voor elkaar, voor de buurt.
