De Ziel van Colette

Hoe het allemaal ook alweer begon: Colette was dat aantrekkelijke, rommelige winkeltje waar het altijd goed toeven was, voor wie ook maar een beetje van boeken houdt. Een van de aantrekkelijke eigenaardigheden: het paradijsje was slechts te betreden door met gevaar voor eigen leven te slalommen langs de torens van opgestapelde boeken. Een doolhof – klanten moesten met elkaar afspreken welk nauw gangetje ze nemen om eruit te kunnen – én een goudmijn voor de liefhebber.
De enige die er feilloos de weg kende was de oude Jogchum, die je in zijn betere buien met gemak een uurtje onderhield over je favoriete schrijver – bij voorkeur een obscure.

Toen kwamen wij. De nieuwe garde, acht initiatiefnemers met in hun kielzog een aangenaam grote groep vrijwilligers en geestverwanten. Het was en is ons allen enkel te doen om het voortbestaan van de winkel. En om de romantiek van een boekwinkeltje en de (belezen) buurt waarin dit ligt. Hoewel winst geen oogmerk is, konden we uiteraard niet zonder een heus businessplan. Nils, ‘een van de acht’, formuleerde daarin fraai wat hij noemde ‘de ziel van Colette’. Eerste zin:“Colette & Co wil de sfeer en de ziel van Colette bewaren en er ook voor zorgen datde formule levensvatbaar blijft”.

Nils vervolgde: “In een wereld waarin alles geordend is en uniform, is Colette een eigenzinnige, rommelige en romantische plek van verwondering. (…) Door de bijzondere collectie van Jogchum de Vries en de verhalenkracht van het collectief is Colette een ijzersterk merk en identiteit. Die moeten we koesteren. Colette is een fenomeen, we moeten alles vermijden wat Colette een normale boekwinkel maakt. De stapels zijn ons handelsmerk, het gevoel dat je baadt in boeken. Binnenkomen,
rondstruinen, geen overzicht hebben: de verbeelding van de meanderende paden die horen bij de romantiek waarin Duinoord is gebouwd.”

Dat was ruim een jaar geleden, maar heeft nog niets aan actualiteit verloren. Gezien de riante belangstelling van bezoekers en hun reacties, mogen we ervan uitgaan dat Colette niet alleen een boekwinkel is, maar een ervaring, een belevenis. Een kermisattractie, met de torens van boeken als een van de hoogtepunten. Meer dan eens ontvangen we bezoekers vanuit Groningen, Eindhoven of Maastricht, die bij ‘een dagje Den Haag’ zeker niet voorbij willen gaan aan die bijzondere boekwinkel
waarover zij gelezen of gehoord hebben. Wie had dat een jaar geleden durven dromen?

Inmiddels staan wij in de dagelijkse praktijk voor grote opgaven. Wie kende de weg in het ruime aanbod? Wisten we eigenlijk wel hoeveel meer boeken nog voorradig waren dan je kon zien? (Antwoord: nee – niet alleen bleek een achterkamertje tot het plafond toe gevuld met bananendozen boeken, ook de kelder herbergt een voorraad gelijk aan de hele bovengrondse bergen). Enige orde in de chaos werd toch wel op prijs gesteld, net zoals sommigen het op prijs zouden stellen wanneer ze enkele paden konden betreden zonder eerst te moeten bijbetalen aan de ziektekostenverzekeraar. Vandaar dat alle ploegen aan het opruimen sloegen. Ieder naar eigen inzicht, lijkt het.

De praktijk is nu dat de winkel er door alle acties elke dag anders uit komt te zien. En dat niemand overzicht heeft, laat staan regie. Misschien hoort dat bij de prettige anarchie die dit initiatief ook is. Des te wonderlijker dan dat het wel gelukt is om in de beruchte middenstapels een doorgang te creëren, en paden begaanbaarder te maken dan ze waren. Tegelijk klinken de eerste geluiden van klanten (en medewerkers) die enigszins lijken te betreuren dat de winkel zo netjes lijkt te worden. Staat tegenover dat andere klanten nog steeds klagen over de rommel en slechte toegankelijkheid. Daarmee is onze klantenkring ongeveer net zo verdeeld als wij zelf. Want we hebben het er vaak over in ‘de groep van acht’: ‘Hoe willen we dat de winkel eruit komt te zien?’ Het is af en toe lastig balanceren op het smalle koord tussen de rekkelijken en de preciezen hierin. Aan de ene kant staat de opvatting (gechargeerd) ‘Lekker de boel de boel laten’, aan de andere kant staan (nog veel gechargeerder:) de ‘Terminators’ die al of niet op Tuesday het liefst ongezien de halve voorraad in de sloot werpen, in de zekerheid dat verse aanvoer toch wel komt (zoals ook nu al dagelijks mensen vragen of ze dozen boeken bij ons kwijt mogen).

We zijn er niet helemaal uit, en dat zal vermoedelijk ook niet snel gebeuren. Mogelijk dat sommige thema’s ruimere aandacht verdienen, net zo goed als we kunnen besluiten onderwerpen (bijvoorbeeld hengelsport, scheepvaart, auto’s, of kookboeken) te minimaliseren of misschien zelfs te elimineren. Daarover hebben we het nog. Toch zijn we het over een aantal zaken wel eens. Allereerst de uitgangspunten uit het businessplan. De inmiddels beroemde rommeligheid en aantrekkingskracht van de winkel mag niet verloren gaan. We zijn geen bibliotheek. We moeten nooit een ‘reguliere’ boekhandel worden, zelfs geen regulier antiquariaat. Colette moet vooral Colette blijven.

Tegelijk koesteren we ieders individuele eigenheden en zelfs (graag!) onze eigenaardigheden. Maar het is goed wanneer al te rigoureuze plannen van aanpak worden niet op eigen gezag of naar eigen goeddunken worden uitgevoerd, zonder duidelijke overeenstemming op dit punt. Dat betekent niet dat er niks meer mag, integendeel, maar graag in overleg. Wiens vingers jeuken om de chaos aan te pakken, heeft mogelijkheden te over. De kelder, de gang naar ‘Blauwbaard’ (de zijkamer waar onder meer internetverkoop plaatsvindt), het schuurtje in de tuin (en we hebben nog een paar opslagpunten met
vele tientallen bananendozen vol boeken): het moet allemaal ooit bekeken en gefilterd op houdbare en onverkoopbare boeken.

Kortom: er is nog heel veel werk aan de winkel. En we hopen op ieders betrokken deelname, zoals die zich afgelopen jaar heeft gemanifesteerd. Met als leidraad die ene dragende gedachte: Colette is die plek waar je zonder zekerheid naar iets op zoek kunt gaan, maar waar je vooral zult vinden waarnaar je niet op zoek was. Dat zijn vaak de mooiste vondsten.