SCHRIJVERS

elke keer als we een auteur op bezoek hebben bij Colette zijn we ze altijd even “kwijt”. Naast het officiële programma vinden onze gasten het namelijk veel te leuk om ook zelf even in de stapels te neuzen. We hadden ook dit jaar weer allerlei boeiende auteurs in de winkel, van gevestigde namen tot jong talent, van om de hoek tot aan de andere kant van de wereld.

AFSCHEID

Helaas namen we dit jaar ook afscheid van vrienden van Colette. We verloren met Nettie Hagens een gedreven supervrijwilliger. Met het verscheiden van Wim de Bie en Paul van Vliet verloor Den Haag toch een stukje van haar ziel.

ACTIE

Bij een idealisties kollektief als Colette is de goede zaak nooit ver weg. Op Vrouwendag werd er met vrouw en macht gestreden tegen het patriarchaat in de boekenkast door onze gasten met louter vrouwelijke auteurs naar huis te sturen.

EIGEN KWEEK

Wat ook geweldig is, is dat onze Coletters niet alleen heel veel lezen, maar ook zelf de pen ter hand nemen. Zo publiceerde Hein van der Hoeven zijn eerste roman en kwam Anka Hashin met een bundel korte verhalen. Romancier Arjen van Meijgaard sloot zich aan als vrijwilliger. Ook steeds meer buurtbewoners weten Colette te vinden als dé plek om hun boek te presenteren.

TIKTOK

Het zal niemand ontgaan zijn dat de smartphone en de sociale media niet altijd even goed zijn voor het leesgedrag van de jeugd, maar toch is het niet allemaal kommer en kwel. Door het ondergrondse netwerk van boekenliefhebbers op “Booktok” (TikTok voor lezers) wisten mensen uit de hele wereld Colette te vinden. We ontvingen gasten uit heel Europa en zelfs een clubje globetrotters uit Australië.

Bonus: COLETTE

Ook vergaten we onze naamgeefster niet: in een wervelende avond met vertaler Gerda Baardman en Kiki Coumans bespraken we het wonderlijke leven van de schrijfster.

Kwam het kabinet-De Quay nou voor of na het kabinet-Marijnen? Welke bewindspersoon reed in zijn eigen Bentley het binnenhof op? En welk voormalig Kamerlid horen we daar zingen in de muziekronde? Politieke weetjeskanonnen opgelet: Colette organiseert als aftrap van het campagneseizoen voor #TK2023 op donderdag 2 november een heuse pubquiz met mooie prijzen en fijne weetjes. Van tevoren hebben we sterke verhalen uit de Binnenhofjournalistiek met Jan Tromp (onder meer van de Volkskrant) en Coen van de Ven (De Groene Amsterdammer). Uiteraard staan de biertjes en bitterballen klaar voor de deelnemers.

Het programma is als volgt:

2 november 2023
19.30 Inloop
20.00 Jan Tromp & Coen van de Ven
20.30/45 Start Pubquiz
21.30/45 einde programma

Zoek dus nu je team bij elkaar (van twee tot vijf personen) en schrijf je in onder vermelding van je teamnaam en de deelnemers. Geen team? Geen probleem: je kan je ook individueel opgeven, dan formeren wij een team van eenmansfracties. Mail snel naar info@colette.red o.v.v. “Inschrijving Pubquiz”.

Deelname aan de quiz is gratis, maar we waarderen een donatie voor de genoten hapjes en drankjes – bovendien kun je de winkel altijd steunen door boeken te kopen en het boek van Coen en Jan aan te schaffen.

Ze sterven helaas een beetje uit in deze tijden van digitale post, maar er gaat niets boven een handgeschreven brief. Het liefst op mooi papier en, voor net dat beetje extra, een mooie postzegel uit een ver buitenland op de envelop. Postzegels zijn immers zoveel meer dan een bewijsje dat je de post hebt betaald of een klein portret van de heersende vorst. Een klein maar dapper leger filatelisten houdt de postzegelhobby in stand. Een van hen, postzegelhandelaar Axel Schoenmaker, heeft nu een crowdfunding opgezet. Hij nam onlangs de historische postzegelhandel Manukowski over en wil met het opgehaalde bedrag de winkel moderniseren en de collectie ook digitaal presenteren. In zijn poging noemt hij expliciet Colette als een voorbeeld van hoe met een crowdfunding een karakteristiek Haags zaakje behouden kan blijven… We ondersteunen de actie van Axel dus van harte! Doneren kan hier. Om de brief (en de postzegel) te vieren hebben we de mooiste brievenboeken voor u in de etalage gelegd.

Op zaterdag 21 oktober, om 16.00 uur, gaat Simone Kappeyne in gesprek met collega Colette-vrijwilliger Hein van der Hoeven over zijn pas verschenen boek ‘Het leven is snel genoeg’. Achter deze titel gaan twee novellen schuil, ‘De Hofmeister-knik’, en het titelverhaal. Het boek kent een bijzondere ontstaansgeschiedenis. Gaat in bijna alle gevallen het literaire verhaal vooraf aan de illustraties, in dit geval waren de illustraties er eerst. 

Op voorstel van de Haagse kunstenaar Diederik Gerlach schreef Hein van der Hoeven een verhaal dat meandert langs Gerlachs bestaande serie van zes schilderijen ‘Mach mal Pause’. Het werd ‘De Hofmeister-knik’, dat zich afspeelt in de zomer van 1962. Vader en zoon Mulder rijden vanuit Den Haag naar Graz waar zoon Hans een stage gaat volgen in de Puchfabriek. Net als de schilderijen roept het verhaal met subtiel aangezette details een tijdsbeeld op van zestig jaar geleden, een herschepping die verder gaat dan nostalgie. Eenzelfde werkwijze ligt ten grondslag aan ‘Het leven is snel genoeg’, dat een complement vindt in opnieuw een serie van zes schilderijen van Diederik Gerlach, ‘Eile mit Weile’. Tegen de achtergrond van het Duitse Wirtschaftswunder en de Koude Oorlog zoeken Frans en Adèle, allebei Nederlanders met Duitse wortels, naar liefde en geluk.

Het boek is na afloop van de presentatie te koop voor 22 euro.

2 November 20.00 bij Colette: een avond pers & politiek

Frits Bolkestein meende dat de campagne voor de landelijke verkiezingen altijd aankomen op de laatste drie weken, omdat de kiezer toch wel weer vergeet wat er daarvoor is gebeurd. Welnu, wij organiseren daarom als spetterende start van de laatste drie weken voor de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november een boeiende avond over Pers & Politiek. Sprekers zijn Jan Tromp (Volkskrant) en Coen van de Ven (Groene Amsterdammer), die onlangs een boek schreven over de complexe relatie tussen de journalisten en de politici op het Binnenhof. Op 2 november om 20.00 bespreken we het boek, de campagne en testen we de parate politiek kennis van de aanwezigen met een Politieke Pubquiz. Hapjes, drankjes en mooie prijzen voor de beste Binnenhofkenners!

Het is wellicht een beetje een cliché, maar het wordt wel eens gezegd dat het fijne van boeken is dat je de hele wereld over kan reizen zonder het comfort van de luie stoel te verlaten. Net als bij regulier toerisme heb je de must-visits en de veel betreden paden, maar ook de bestemmingen die wat meer van het gebaande pad afliggen. In het boekenvak hebben we daar de iets krukkige term “wereldliteratuur” voor, waar wellicht enig Eurocentrisme uit spreekt. Maar goed, maar goed, er komt ook veel moois uit de landen die geen eigen “kast” hebben. Uitgeverij De Geus brengt daarom al jaren in samenwerking met Oxfam Novib een serie uit met boeken uit de wat meer avontuurlijke bestemmingen. Een van onze vaste gasten doneerde na een verhuizing bijna de complete serie – sla je slag en laat je verrassen!

Ok, we smokkelen een beetje. Het is niet echt een etalage, eerder een nieuwe kast met onze collectie boeken over Joodse cultuur en geschiedenis, met uiteraard speciale aandacht voor de getuigenissen uit de Tweede Wereld. Toch belangrijk om dat hoekje in ere te houden in een tijd dat we ons afvragen of we nog wel Stolpersteine mogen leggen omdat het een negatieve impact heeft op de woningwaarde. We hebben een mooie collectie die al tijden meer verdiende dan een rommelige stapel en nu hebben we eindelijk een mooie kast. Overigens is de kast – plus nog een hele stapel mooie boeken – gedoneerd door een fan van de winkel. Team work makes the dream work!

De beruchte “diagonale du vide” staat in Frankrijk voor een brede band van uitgestorven,
onbewoonde dorpjes met alleen nog maar leegstaande woningen of woningen met gesloten
luiken (deels bewoond door de Parijse of buitenlandse eigenaren). De strook loopt van het
noordoosten naar het zuidwesten, van de Vogezen tot aan Les Landes, Over het algemeen
zijn het dorpjes die tot halverwege vorige eeuw nog prima levensvatbaar waren met een
paar honderd inwoners, maar die door het verdwijnen van werkgelegenheid, door
grootschalige landbouw en de trek naar de stad leegliepen. Als er dan ook nog eens geen
verbinding met de TGV is of er geen afslag van de snelweg naar toe gaat, verdwijnen de
bakker en de épicerie, de school, het postkantoor, het bureau van de gendarmerie en is het
dorp ten dode opgeschreven.

Saint-Sauveur en Puisaye ligt schuin onder Auxerre en midden in die diagonale du vide, er is
geen industrie, geen TGV-station en de péage van Parijs naar het zuiden komt er niet langs,
het zou voorbestemd zijn een “leeggelopen” dorpje te worden (850 inwoners, 200 gezinnen,
2/3 ervan is kinderloos en de helft van de bewoners is boven de 60 jaar). De gemiddelde
toerist heeft geen enkele reden om de péage te verlaten. Maar Saint Sauveur heeft iets heel
speciaals en de huidige bewoners van het dorpje weten dat. Dank zij hun beroemdste
inwoner hebben zij de achteruitgang van het dorp weten te stoppen en om te buigen.
Gelukkig zijn Hans van Oel en ondergetekende geen gemiddelde toerist. Wij hadden net als
de huidige bewoners van Saint Sauveur Colette voor ogen.

Het oude 17e eeuwse kasteel midden in het dorp is omgetoverd tot een Musée Colette, een
feest om in rond te lopen, het museumwinkeltje te bezoeken en er koffie te drinken met
heerlijk appelgebak. Het woonhuis waar Colette de eerste 18 jaar van haar leven woonde,
geeft een prachtige kijk op haar jeugd. En voor de liefhebbers van onze eigen Colette-winkel
is er een bouquiniste die haar boekenschat uitstalt over talloze aaneengesloten kamers,
gangetjes, optrekjes, alle ruimtes van vloer tot plafond gevuld en met groot risico een stapel
boeken achter je rugzak te haken (de boeken staan weliswaar alfabetisch, maar daar is mee
te leven). Een charmant hotel en een mooi plein met een terrasje waar het nagenieten met
een bière-picon kan beginnen.

Toen Colette later in haar leven haar geboortehuis in bezit kreeg en zij het dorp voor het
eerst weer bezocht, stonden de inwoners met stenen en boegeroep klaar om haar te
ontvangen (haar eerste roman was een in vitriool gedrenkt portret van de bewoners van
Saint Sauveur), nu zouden ze met vlaggetjes een welkomstparade beleggen om de schrijfster
die het dorp van de ondergang, de leegloop, de vergetelheid redde, toe te juichen.

www.lamaisondecolette.fr
www.muséecolette.com

Door Piet Driest, rayonhoofd Frans

Er gingen heel wat handen omhoog in de tuin van Colette toen auteur Bert Alers vroeg wie er vroeger in zwembad de Regentes gezwommen heeft. En hoe kan het ook anders – het zwembad was gedurende bijna een eeuw een monument in de buurt. Veel wat oudere buurtbewoners hebben er hun zwemdiploma gehaald, wedstrijden gezwommen bij clubs met welluidende namen als ZWIP (ZWemmen is Plicht) of gewoon lekker gepoedeld. De wat jongere buurtbewoners kennen De Regentes waarschijnlijk eerder als theater. 

Alers was zelf niet zo’n zwemmer, maar organiseerde wel jarenlang de bluesavonden in het theater. Naast bluesgitarist is Alers een rashagenees en geboren verteller, dus het vertellen van het verhaal van het bijzondere gebouw aan de Weimarstraat is bij hem in goede handen. Uiteindelijk heeft het schrijfproces tweeënhalf jaar geduurd, langer dan gepland. Zoals altijd bij historisch onderzoek bleven er namelijk maar documenten en sterke verhalen opduiken. Wat te denken van het feit dat er een donkere schaduw over de financiering van het zwembad hangt? De bouwer werd er  namelijk van verdacht om bouwmateriaal van een project in Leiden te verduisteren voor zijn zwembad. Dit verhaal werd met klem ontkend – een rijk familielid van de Bataafsche Petroleum Maatschappij zou het kapitaal ter beschikking hebben gesteld. Grappig genoeg vond het links leunende Colette-publiek met de morele blik van nu oliegeld misschien net zo erg als ordinaire diefstal… Er viel ook flink wat te lachen: kennelijk zat er ook een banketbakker in de foyer van het zwembad, die taartjes tot in de kleedkamer bezorgde; er kwamen naar verluid heel wat dames met droge haren terug van een bezoek aan het zwembad. 

Zoals veel verhalen over de Haagse geschiedenis is het verhaal van het theater ook een verhaal over klasse en politiek. Het gedonder begon natuurlijk al vlak na de bouw van het zwembad: de gemeente vond de prijs van de kaartjes te duur en vroeg de eigenaren om de prijs te verlagen, maar de gegoede burgerij had natuurlijk geen zin dat het volk ineens ook naar het badhuis kon. Met de expansie van de verzorgingsstaat en de bouw van gemeentelijke zwembaden – zwemmen voor iedereen – kon het particuliere zwembad niet meer tegen de overheid op, wat er toe heeft geleid dat de gemeente de exploitatie heeft overgenomen. De geschiedenis van het theater laat zich natuurlijk goed lezen als voorbeeld van de sociaaldemocratie te paard, waarbij de sociale gelijkheid in de stad niet alleen een economische dimensie had, maar ook een culturele: met de bouw van een culturele infrastructuur in de wijken en het sponsoren van allerlei verheffende (multi)culturele uitingen kwam de cultuur vanuit het centrum naar de wijken toe. 

Enfin, het boek is weer een mooi inkijkje in het bonte sociale en historische weefsel van Den Haag. De vormgeving is trouwens prachtig gedaan en het boek is mooi uitgegeven: bijzonder is dat je het boek kan omdraaien, met de geschiedenis van het theater op een kant en de geschiedenis van het zwembad op de andere. Na afloop van het gesprek met Marko Fehres kwamen de gitaren uit de hoes en begon de borrel: met de blues op de achtergrond was het goed napraten over de herinneringen aan De Regentes. Vooral het naaktzwemmen op zondagavond had kennelijk diepe indruk gemaakt.

1. Meteen aan het werk gezet, nu zijn ze twee keer zoveel waard.

2. Een gedicht!